Protrakcja barków u dzieci (barki wysunięte do przodu)

W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– Problematyki barków wysuniętych do przodu (protrkacji barków)

– Przyczyn tego problemu

– Rehabilitacji i ćwiczeń

– Rokowań i wskazówek niezbędnych do poprawy sprawności :)

Termin protrakcja oznacza przednie wysunięcie jednej części ciała, względem drugiej, bądź względem osi ciała. Protrakcją barków określamy barki wysunięte do przodu względem klatki piersiowej, bądź w stosunku do osi głównej ciała. Protrakcja barków najczęściej pojawia się wyniku zaniedbań w utrzymaniu prawidłowej postawy zarówno u dzieci jak i dorosłych.

Trochę o anatomii w przypadku barków wysuniętych do przodu (protrakcji)

Obręcz barkowa to połączenie stawowe kilku kości, które współpracują pomiędzy sobą w każdym ruchu kończyny górnej. Obręcz barkową tworzy: staw ramienny, staw barkowo-obojczykowy, staw mostkowo-obojczykowy i połączenie łopatkowo-żebrowe. Podczas poruszania kończyną górną można zaobserwować ruchy wszystkich wymienionych stawów. Funkcjonują one wspólnie i są zależne od siebie nawzajem.

Największym stawem obręczy barkowej jest staw ramienny, posiadający największą ruchomość spośród wszystkich stawów układu ruchu. Zbudowany on jest z wypukłej głowy kości ramiennej przylegającej do wklęsłej części kości łopatki. Duża głowa kości ramiennej, której powierzchnia jest 3 razy większa od wklęsłej powierzchni łopatki, ma spore możliwości ruchowe. Pozostałe trzy stawy uzupełniają pracę stawu ramiennego oraz dają możliwość poruszania obręczą barkową.

Każdy staw jest wzmocniony przez otaczającą go torebkę stawową oraz więzadła. Jednak kluczową rolę w prawidłowej pracy obręczy barkowej, a w szczególności stawu ramiennego, odgrywają mięśnie. W obrębie obręczy barkowej znajduje się wiele grup mięśniowych, wśród nich znajdują się cztery mięśnie tworzące tzw. pierścień rotatorów (mięsień nadgrzebieniowy, podgrzebieniowy, obły mniejszy i podłopatkowy) otaczający staw ramienny z każdej strony. Rola pierścienia rotatorów jest niezwykle ważna, gdyż odpowiada za prawidłowe ustawienie stawu ramiennego w pozycji spoczynkowej jak i podczas ruchu w przestrzeni. Oprócz powyższych mięśni można wymienić także te, które odpowiadają za ruchy obręczy barkowej. Są to m. in. : mięsień naramienny, mięsień czworoboczny, mięsień najszerszy grzbietu, mięśnie piersiowe oraz mięśnie równoległoboczne.  

W przypadku protrakcji barków u dzieci dochodzi do nieprawidłowego ustawienia wszystkich stawów obręczy barkowej. Prowadzi to do zmian przeciążeniowych oraz powstania dolegliwości bólowych w odcinku szyjnym i piersiowym kręgosłupa oraz w różnych okolicach obręczy barkowej. Ponadto nieprawidłowe ustawienie wszystkich stawów tej okolicy w dłuższej perspektywie czasu wpływa na nieprawidłowy rozwój układu kostnego i utrwalenie wady!

Objawy barków wysuniętych do przodu (protrakcji barków)

W początkowym etapie można zauważyć charakterystyczną postawę – tzw. „zamknięcie sylwetki”. Dotyczy ona ustawienia obręczy barkowej oraz szyjnej i piersiowej części kręgosłupa. Klatka piersiowa często chowa się w ramionach, głowa i barki wysunięte są do przodu, cala sylwetka ulega zgarbieniu, a na plecach widoczne mogą być odstające łopatki.

Wraz z pogorszeniem sylwetki z czasem pojawiają się pierwsze dolegliwości bólowe.  Ból może pojawić się w każdym ze stawów składających się na obręcz barkową. Dodatkowo nieprawidłowa postawa może wpływać na dolegliwości odcinka szyjnego i piersiowego kręgosłupa, bóle i zawroty głowy!

Bardzo często objawem, który jest bagatelizowany jest uczucie przeskakiwania i trzasków podczas poruszania kończyną górną. Objawy te mówią, że stawy i mięśnie obręczy barkowej nie pracują w prawidłowych osiach dla nich przeznaczonych. Pomimo, że przeskakiwania są niebolesne to dają pierwszą informację o nieprawidłowościach.

Nieprawidłowe ustawienie obręczy barkowej często prowadzi do zapadnięcia się klatki piersiowej oraz pogorszenia elastyczności, co może wpływać na szybsze męczenie się podczas aktywności ruchowej.




Fot. Przykład nieprawidłowej i prawidłowej pozycji głowy i barków

Przyczyny protrakcji barków

 

Wśród najczęstszych przyczyn predysponujących do wystąpienia protrakcji barków u dzieci, należy wymienić przede wszystkim zaniedbania posturalne, a więc funkcjonowanie w pozycji zgarbionej podczas czynności dnia codziennego i podczas odpoczynku. Spędzanie wolnego czasu przed komputerem oraz ciągłe nachylanie się do telefonu komórkowego powoduje utrwalenie nieprawidłowego schematu ciała. To co warto napisać to fakt niskiej stabilności układu ruchu w młodym wieku. Przez cały wiek dojrzewania dzieci budują swoją stabilność centralną ciała, niestety w dzisiejszych czasach przy mniejszej ilości zabaw na dworze proces ten opóźnia się, co sprzyja wadom postawy.

Inną przyczyną wpływającą na barki wysunięte do przodu, jest niewłaściwa metodyka treningu siłowego (skupianie się na kształtowaniu mięśni klatki piersiowej a zaniedbanie treningu mięśni grzbietu). Niektóre sporty mogą również mieć negatywny wpływ na nasze barki. Są to m. in. sporty walki gdzie zawodnicy obniżają pozycję i przesuwają barki do przodu dla uniknięcia ciosu.

Ustawienie barków w protrakcji u dzieci może nastąpić także, jako skutek urazu okolicy obręczy barkowej. Szczególnie jeśli dziecko przez dłuższy czas ma założony temblak lub gips. Często nawet po zdjęciu opatrunku lub stabilizatora mały pacjent przez długi czas podświadomie trzymają barki w protrakcji i łokieć przy ciele.

Kolejną przyczyną można być również duży biust u dziewczyn oraz źle dobrany biustonosz, który zamiast odciążać barki, jeszcze bardziej pociąga je do przodu. O tym temacie piszę więcej w moim innym artykule.

Coraz częściej zwraca się także uwagę na wpływ problemów natury psychicznej na ustawienie naszej sylwetki. Wszelkie problemy emocjonalne mogą skutkować „zamykaniem sylwetki”, a to oznacza utrwalanie nieprawidłowego nawyku ustawienia barków przed klatką piersiową.



Fot. Częsta pozycja dziecka

Diagnostyka barków wysuniętych do przodu (protrakcji)

W przypadku protrakcji barków u dzieci badanie obejmuje obserwację ustawienia ciała pacjenta od strony bocznej. Ocenia się nie tylko barki, ale całą sylwetkę. Fizjoterapeuta powinien zwrócić uwagę czy pacjent oddycha prawidłowo. Następnie sprawdzeniu podlegają stawy obręczy barkowej. Badający ocenia ruchomość stawów, pracę mięśni podczas ruchu kończyn górnych, a także napięcie mięśni okolicy obręczy barkowej. To co możesz zrobić jako rodzić to ocenić jak barki mają się do osi kręgosłupa. Jeśli wysuwają się przed oś podczas stania lub siedzenia to znaczy, że warto zainteresować się tym tematem! Masz wątpliwości, zapisz się na moje Konsultacje Online.

Przy występowaniu objawów neurologicznych (ból palący, ból elektryzujący, drętwienie wokół kręgosłupa lub w ręce) dla uzupełnienia diagnostyki niezbędne może okazać się wykonanie badań obrazowych. Zaliczamy do nich: zdjęcie RTG, badanie USG lub rezonans magnetyczny (MR).

Leczenie protrakcji barków

Fizjoterapia

W pracy nad korekcją ustawienia obręczy barkowej niezwykle istotne jest dążenie do wyrównania napięcia mięśniowego. Strategia ta polega na rozluźnianiu mięśni nadmiernie napiętych, wpływających na wysunięcie barków do przodu. Fizjoterapeuta może zastosować wówczas masaż mięśniowo – powięziowy w celu poprawy krążenia oraz elastyczności. Masaż przyczyni się również do przełamania zrostów w obrębie mięśni i powięzi. Chodzi tu głównie o rozluźnienie mięśni piersiowych.

Poprawę ustawienia obręczy barkowej można uzyskać również dzięki odpowiednim technikom rozciągania (stretchingu). Kolejnym etapem będzie wzmocnienie mięśni osłabionych. Dzięki odpowiednim ćwiczeniom stabilizacji do pracy zostają włączone te mięśnie, które są odpowiedzialne ze prawidłowe ustawienie obręczy barkowej. W miarę trwania terapii należy podnosić poziom trudności ćwiczeń.

Barki wysunięte do przodu często wpływają negatywnie na ruchomość wszystkich stawów obręczy barkowej, a także stawów kręgosłupa szyjnego i piersiowego. Dla poprawy ruchomości korzystne będą techniki terapii manualnej oraz ćwiczenia wpływające na poprawę ruchomości. Ponadto pomocne będą ćwiczenia oddechowe, które pomogą przywrócić prawidłowy schemat oddychania, zaktywizują  mięśni oddechowe oraz poprawią ruchomość klatki piersiowej.

Jeśli uda się poprawić ruchomość stawową i zrównoważyć dysbalans mięśniowy podsumowaniem terapii będzie aktywna korekcja. Korekcja opiera się na nauce prawidłowego ustawienia barków, głowy, kręgosłupa i klatki piersiowej. Pomocna może okazać się praca przy lustrze lub z kamerą i monitorem ponieważ wtedy dziecko dostrzega wyraźną różnicę pomiędzy ustawieniem nieprawidłowym, a skorygowanym. Jednak celem nadrzędnym jest kontrola ustawienia ciała bez dodatkowych pomocy.

Ważne jest, aby korekcja ustawienia ciała dotyczyła nie tylko ćwiczeń z fizjoterapeutą, ale także codziennych czynności domowych. Dlatego też wskazane jest oprócz ćwiczeń zalecanych do wykonywania w domu, aby dziecko pamiętało o zasadach korekcji na co dzień. Przyspieszy to wytworzenie nowego, prawidłowego nawyku.

Fizykoterapia

Zabiegi fizykoterapeutyczne mają zastosowanie tylko w celu złagodzenia dolegliwości bólowych. Do zabiegów przeciwbólowych zaliczamy m. in. elektroterapię , krioterapię, ciepłolecznictwo oraz laseroterapię. Zabiegi niestety nie mają żadnego wpływu na korekcję postawy.

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

Nie trać czasu kliknij w link i przejdź od razu do Sklepu

 

W przypadku ćwiczeń w domu z dzieckiem bardzo przydatne może być kilka rzeczy:

– Do ćwiczeń wzmacniających przydatne mogą być lżejsze hantle i taśmy do ćwiczeń. 

– W przypadku kiedy nieprawidłowa postawa utrwaliła się już, bardzo przydatna jest poduszka ortopedyczna dla dzieci, która poprawi pozycję głowy podczas spania oraz ograniczy dalszy postęp problemu.

– Dla poprawy pozycji siedzącej niezbędna jest poduszka lędźwiowa, warto również przeplatać siedzenie na krześle, pozycją dynamiczną siedzącą czyli kładzenie na krześle poduszki sensorycznej. 

– Warto również kilka razy w tygodniu zakładać dziecku korektor postawy (pajączek) by przynajmniej przez pewien czas układ nerwowy dziecka dostawał informacje o skorygowanej postawie.

– Dla komfortu ćwiczeń zawsze warto pomyśleć o macie do ćwiczeń.

Rokowania w przypadku barków wysuniętych do przodu (protrakcji barków)

W przypadku protrakcji obręczy barkowej u dzieci fizjoterapia daje bardzo dobre rezultaty. Współpraca z zaufanym fizjoterapeutą, skrupulatne wykonywanie ćwiczeń w domu oraz zmiana dotychczasowych nawyków to najlepszy sposób, aby zadbać o prawidłową pozycję barków. Istotne jest, aby młody pacjent był zaangażowany w proces terapii, co jest niezbędne dla uzyskania dobrych efektów leczenia. 
                                                                                                                           

Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Twojego dziecka, umów się ze mną na Konsultację Online.

 

Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko