W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– Problematyki przeciążeń nadgarstka,

– Różnych objawów i lokalizacji objawów,

– Przyczyn tego problemu

– Rehabilitacji i ćwiczeń

– Rokowań i wskazówek niezbędnych do poprawy sprawności :)

Zmiany przeciążeniowe to najczęstsza przyczyna dolegliwości bólowych nadgarstka. W przypadku tego problemu objawy mogą pojawiać się w obrębie całego nadgarstka, zarówno jego górnej i dolnej części. Cechą charakterystyczną jest fakt, że ból pojawia się w trakcie wysiłku lub pracy lub jakiś czas po jej zakończeniu. Do najczęstszych ruchów, które wpływają na powstanie bólu jest pociąganie lub dźwiganie różnych przedmiotów oraz podpieranie się na ręce, bardzo nieprzyjemne mogą być także ruchy skrętne. Oczywiście im większy ciężar tym większe objawy.

Trochę o anatomii i dokładnych uszkodzeniach

Żeby przeanalizować objawy i przyczyny problemu warto zacząć od anatomii tego niewielkiego rejonu, zachęcam do nie pomijania tego fragmentu.

Złożony staw nadgarstkowy jest odpowiedzialny za bardzo precyzyjne ruchy dłoni. Mimo niewielkiej przestrzeni w tej okolicy przebiegają bardzo ważne struktury takie jak: nerw pośrodkowy, nerw łokciowy, nerw promieniowy, naczynia krwionośne oraz liczne mięśnie odpowiedzialne za ruchy dłoni.

Nadgarstek zbudowany jest z ośmiu niewielkich kości, które tworzą dwa rzędy. Pierwszy rząd kości tworzy połączenie z przedramieniem (staw promieniowo-nadgarstkowy – składający się z panewki utworzonej przez kość promieniową i krążek stawowy oraz główki utworzonej przez kość łódeczkowata, księżycowatą i trójgraniastą). Kości drugiego rzędu oprócz połączeń z pierwszym rzędem tworzą połączenia z kośćmi śródręcza. Całość jest silnie stabilizowana przez torebkę stawową, a także bardzo złożony układ więzadłowy. Dzięki więzadłom i torebkom stawowym zachowana jest stabilność stawowa, nawet podczas bardzo dużych obciążeń ręki.

Fot. Układ kostny dłoni

 

Stawy nadgarstka umożliwiają trójwymiarowe ruchy dłoni: zgięcie grzbietowe (gdy palce skierowane są ku górze), zgięcie dłoniowe (gdy palce skierowane są w dół), odchylenie w prawo i w lewo (nazywane zgięciem do promieniowym i do łokciowym) oraz obwodzenie, na które składają się wymienione powyżej ruchy. Wszelkie ruchy nadgarstka wykonywane są za pomocą mięśni przedramienia i dłoni.

Fot. Układ mięśniowy dłoni

 

Za stabilizację nadgarstka odpowiadają 3 sprawnie działające systemy. Należą do nich:

• układ kostno-więzadłowy (prawidłowo ułożone kości połączone torebkami stawowymi i więzadłami).

• układ mięśniowy (sprawnie działające mięśnie odpowiedzialne za prawidłowy przebieg ruchu w stawie).

• układ nerwowy (odpowiedzialny za sterowanie oraz zarządzanie każdym procesem zachodzącym w naszym ciele).

W przypadku Twoich objawów w rejonie nadgarstka za ból najczęściej odpowiedzialne są dwa mechanizmy:

– konflikt dwóch struktur kostnych: kość promieniowa z pierwszym rzędem kości nadgarstka, lub konflikt kości nadgarstka między sobą,

– konflikt kości z tkankami miękkimi.

W wyniku konfliktu pojawia się często lokalny stan zapalny wywołujący charakterystyczne objawy, które opisze poniżej.

 

Objawy bólu i przeciążeń nadgarstka

Najczęstszym objawem jest ostry i kłujący ból nasilający się podczas wykonywania określonych czynności. Najbardziej dokuczliwe są skrajne zakresy ruchu: maksymalne zgięcie i wyprost nadgarstka lub złożone ruchy dłoni: np. zamykanie kluczem drzwi, pociągnięcie za klamkę, zakręcanie butelki lub słoika. Ból nadgarstka może pojawić się także podczas ciągnięcia za różne przedmioty. Ból często może promieniować w kierunku przedramienia. Bardzo często możesz odczuwać zmęczenie, osłabienie i niepewność ręki podczas przenoszenia różnych przedmiotów. Objawy te nasilają się wraz ze wzrostem wagi danego przedmiotu.

Fot. Rejon bólu nadgarstka

 

 

W wielu przypadkach ostry i nagły ból, może powodować wypuszczenie przedmiotu z ręki. W dużej ilości przypadków dochodzi do pojawienia się torbieli w dłoniowej lub grzbietowej okolicy nadgarstka. (O torbieli możesz przeczytać w innym moim artykule). Do charakterystycznych objawów należy także zaostrzenie dolegliwości podczas pracy fizycznej lub w czasie uprawiania sportu (angażującego pracę nadgarstków).

Jeśli dolegliwości nadgarstka będą się utrzymywać mogą pojawić się dodatkowe problemy. Pierwszym z nich może być ograniczenie ruchomości stawowej, osłabienie siły mięśniowej oraz zaniki mięśniowe. Problemy te najczęściej są konsekwencją oszczędzania bolącej ręki. Niestety nieprawidłowy układ kości nadgarstka będzie w dłuższej perspektywie czasu miał wpływ na szybsze zmiany zwyrodnieniowe w nadgarstku.

 

Przyczyny bólu dłoni i nadgarstka

Istniej co najmniej kilka różnych przyczyn wpływających na powstanie przeciążeń nadgarstka. W wielu przypadkach za objawy nie odpowiada jeden problem a kilka naraz. Poniżej opiszę najczęstsze przyczyny:

– Dysbalans mięśniowy: W rejonie i dłoni w większości przypadków dochodzi do zaburzenia balansu mięśni. Większość czynności domowych polega na ściskaniu dłoni w pięść. Do czynności możemy tu zaliczyć: trzymanie mopa, trzymanie łyżki, zakręcanie słoika. Natomiast mało czynności wykonujemy z wykorzystaniem prostowników palców i kciuka. Taka sytuacja ma wpływ na duże napięcie mięśni kłębu i kłębika oraz zmianę ustawienia kształtu śródręcza. Ta sytuacja ma oczywiście wpływ na dwa rzędy kości nadgarstka i nienaturalne ułożenie tych drobnych kości. Jeśli wiesz już, że w obrębie tak niewielkiego rejonu jak nadgarstek leży 8 małych kości to każde przesunięcia będą tu miały znaczenie. Dodatkowo nie pomaga tu duże napięcie mięśniowe i brak elastyczności zginaczy i prostowników przedramienia.

– Nadmierna praca w stosunku do naszych możliwości. W tym przypadku chodzi zarówno o trudność wykonywanych zadań i czas pracy. Najczęściej na tego typu problemy narażone są osoby wykonujące: usługi remontowo-budowlane, sprzątanie, prace rolniczo-ogrodnicze, prace związane z dźwiganiem i przenoszeniem ciężkich towarów. Dodatkowo problem ten dotyczy sportowców, szczególnie takich dyscyplin jak: dźwiganie ciężarów, gimnastyka, sporty walki, siatkówka, kajakarstwo, wioślarstwo.

Fot. Podpór na dłoni jako częsty czynnik wywołujący ból

 

 

– Inną przyczyną przeciążeń nadgarstka może być hipermobilność stawowa (dysfunkcja tkanki łącznej budującej staw). Problem ten objawia się nadmierną ruchomością stawów, najprostszym zobrazowaniem hipermobilności jest łatwe przeginanie palców w kierunku przedramienia lub nadmierny wyprost kciuka. Mięśnie odpowiedzialne za kontrolę i stabilność poszczególnych stawów mają wówczas niezwykle trudne zadanie. Osoby posiadające hipermobilne stawy mogą skarżyć się na przeciążenia nadgarstka w przypadku dużego obciążenia rąk podczas pracy fizycznej.

– Czynnikiem dodatkowym, który może się przyczynić do powstania bolesnych przeciążeń nadgarstka są wszelkie dysfunkcje stawów sąsiednich. W przypadku urazów i przeciążeń stawu łokciowego, śródręcza czy palców z czasem dochodzi do zwiększenia obciążeń nadgarstka, co z czasem może wpływać na pierwsze dolegliwości.

 

Diagnostyka przeciążeń nadgarstka

Diagnostykę powinno się rozpocząć od dokładnego wywiadu. Lekarz lub fizjoterapeuta powinien zapytać o wszelkie urazy okolicy nadgarstka, choroby dodatkowe oraz wykonywany zawód. Kolejnym etapem jest badanie. Podczas badania istotna jest ocena ruchomości kluczowych stawów oraz funkcji układu nerwowo-mięśniowego. Dodatkowo powinno się zwrócić uwagę na ułożenie kości nadgarstka, torbiele oraz wrażliwość uciskową poszczególnych rejonów nadgarstka.

W celu potwierdzenia właściwej diagnozy pomocna może być diagnostyka obrazowa. W przypadku przeciążeń nadgarstka badaniem z wyboru jest badanie RTG. Niestety w wielu przypadkach badanie RTG nie wnosi za dużo. Dzieje się tak ponieważ badanie RTG pokazuje struktury kostne w spoczynku, a nie podczas ruchu i w wymuszonych pozycji, a to one są problemem. W uzasadnionych przypadkach lekarz może zlecić badanie TK (Tomografia komputerowa) lub MR (Rezonans magnetyczny) lub USG. Często niewielkie uszkodzenia są trudne w diagnostyce, dlatego bardzo ważne jest porównanie stanu obydwu nadgarstków i doświadczenie specjalisty.

 

Diagnostyka różnicowa

 

W celu skutecznego leczenia niezbędne jest wykluczenie innych jednostek chorobowych mogących powodować podobne objawy bólowe. Możemy do nich zaliczyć m. in.: zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe, torbiele okolicy nadgarstka, złamania lub pęknięcia kości przedramienia, złamania lub pęknięcia kości nadgarstka, uszkodzenie chrząstki trójkątnej.

 

 

Leczenie bólu i przeciążeń nadgarstka

W przypadku przeciążeń nadgarstka należy rozpocząć proces rehabilitacji. Terapię warto rozpocząć od poprawy stabilizacji mięśniowej, która przyczyni się do trwałej zmiany nieprawidłowych obciążeń. W przypadku ćwiczeń stabilizujących kluczowe jest osiągniecie prawidłowego ustawienia osi nadgarstka (przypadającej w podporze na pięściach mniej więcej na okolicę drugiej i trzeciej kości śródręcza).

Ćwiczenia stabilizujące powinno się rozpocząć od minimalnego obciążenia stawu. W przypadku braku dolegliwości bólowych należy zwiększać obciążania i podnosić trudność ćwiczeń (np. poprzez dodanie niestabilnego podłoża). Bardzo istotna będzie również praca nad wyrównaniem dysbalansu mięśniowego (rozluźnienie i rozciągnięcie mięśni przeciążonych, a wzmocnienie osłabionych). Ćwiczenia wymagają dużo cierpliwej pracy zarówno w gabinecie fizjoterapeuty jak i w domu. Efektem ćwiczeń stabilizacyjnych będzie zmniejszenie przeciążeń dnia codziennego oraz złagodzenie dolegliwości bólowych.

Fot. Przykład ćwiczenia stabilizacji nadgarstka na piłce

Kolejnym elementem terapii powinno być rozluźnienie mięśniowo-powięziowe przedramienia oraz dłoni. Kluczowe tu będzie rozluźnienie mięśni kłębu i kłębika wpływających na układ kości śródręcza. Pomocne może być, także rozluźnienie innych rejonów układu ruchu, które w sposób pośredni mogą przyczyniać się do powstania dolegliwości. Rozluźnienie tkanek miękkich przyspieszy proces regeneracji, poprawi krążenie oraz mobilność stawową. Dodatkowo mogą zostać usunięte zrosty i zwłóknienia w obrębie mięśni i powięzi.

W przypadku ograniczenia ruchomości oraz sztywności w obrębie dłoni, nadgarstka oraz stawu łokciowego konieczna jest poprawa zakresu ruchomości. Do tego celu wykorzystać można zarówno ćwiczenia, rozciąganie jak i terapię manualną (poprawi elastyczność torebki stawowej oraz tkanek okołostawowych). Aby ćwiczenia były skuteczne należy je wykonywać regularnie.

Dla utrzymania efektów terapii bardzo ważna jest profilaktyka. Należy w każdych warunkach pamiętać o właściwych nawykach. Chodzi tu głównie o unikanie pracy wymagającej długiego i mocnego ściskania i trzymania przedmiotów w przeciążonej dłoni. Bardzo ważne jest także unikanie podporów na dłoni, znacznie korzystniej oprzeć się na pieści. Jeśli nasz tryb życia nie pozwala na zmianę nawyków warto pomyśleć o regularnym rozciąganiu i rozluźnianiu przeciążonych mięśni.

Fot. Przykład ćwiczenia wzmacniającego ręki

 

Fizykoterapia

 

Uzupełnieniem terapii mogą być zabiegi: laseroterapii, magnetoterapii, hydroterapii . Zabiegi te mają działanie: rozluźniające, przeciwbólowe oraz poprawiające ukrwienie, co w efekcie przyspiesza proces regeneracji. Bardzo pomocna może być krioterapia pomagająca łagodzić ból i stan zapalny. Można ja również wykonywać w domu za pomocą cold-packów. Warto jednak pamiętać, że tego typu zabiegi powinny działać jako uzupełnienie terapii indywidualnej, a nie jako jedyny środek leczenia.

 

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

Nie trać czasu, kliknij na link i przejdź od razu do Sklepu


BÓL – w przypadku powtarzającego się bólu, warto chłodzić rękę za pomocą Cold packa czyli żelu chłodzącego, który można przykładać kilka razy dziennie przez 15-20 minut (pamiętaj przykładaj cold pack do ciała przez cienki ręcznik kuchenny).

ROZLUŹNIANIE PRZECIĄŻEŃ DŁONI I PRZEDRAMIENIA – w celu rozluźnienia powtarzających się przeciążeń w rejonie przedramienia bardzo pomocne są wałki (wałek z kolcami, wałek gładki)  do masażu. Jeśli chodzi o masaż dłoni to twarde jeżyki. Rejon przeciążeń w większości przypadków warto masować co 2-3 dzień. Podczas masowania obciążenie nie może być zbyt delikatne, ani zbyt bolesne.

OCHRONA I STABILIZACJA W przypadku powtarzających się przeciążeń nadgarstka zaopatrzenie ortopedyczne może być bardzo pomocne. Zarówno w stanie ostrym jak i przewlekłym pomocny może być stabilizator stawu nadgarstkowego. Do wyboru jest kilka stabilizatorów, te które obejmują również dłoń będą ograniczać w większym stopniu ruchomość oraz dolegliwości bólowe, krótkie stabilizatory tylko na rejon nadgarstka stanowią raczej profilaktykę przeciążeń tego rejonu. Ogranicza on skrajne ruchy stawu, w których najczęściej pojawiają się dolegliwości bólowe. Z moich doświadczeń w przeciążeniach nadgarstka najlepiej sprawdza się tego typu stabilizator. Ważne by stabilizator był dość ciasno zapięty. Jego noszenie daje pewien dyskomfort, ale znacznie ogranicza przeciążenia! Należy jednak pamiętać, że stabilizator powinien być używany tylko w momentach największych przeciążeń, maksymalnie przez kilka godzin dziennie. W każdym przypadku należy dążyć do treningu właściwego systemu stabilizacji jakim jest nasz układ mięśniowo-stawowy.

WZMOCNIENIE Do wzmocnienia nadgarstka przydać się mogą hantle 1-2 kg, ściskacz dłoni, piłeczki do ściskania oraz gumy wzmacniające wyprost palców. 

 

 

Leczenie operacyjne

 

W przypadku przeciążeń nadgarstka bez jakichkolwiek uszkodzeń struktur stawowych, operacja zazwyczaj nie jest brana pod uwagę. Zabieg jest brany pod uwagę tylko w przypadku poważnych uszkodzeń torebkowo-więzadłowych lub uszkodzeń chrząstki trójkątnej.

 

Rokowania w przypadku bólu i przeciążeń nadgarstka

 

W przypadku leczenia przeciążeń nadgarstka wszystko zależy od długości trwania problemu, wykonywanej pracy oraz zastosowanej terapii. Przy odpowiedniej rehabilitacji, ćwiczeniach w domu i profilaktyce przeciążeń rokowania są pomyślne, jednak poprawa wymaga czasu by zmienić funkcję całego kompleksu dłoni



Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Ciebie, umów się ze mną na Konsultację Online.

Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko