W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– przyczyn i objawów zespołu kanału Guyona

– wszystkich możliwości leczenia

– rokowań i niezbędnych wskazówek do poprawy Twojej sprawności

Zespół kanału Guyona to schorzenie dotyczące nerwu łokciowego. Nerw łokciowy jest jednym z trzech głównych nerwów, które odpowiadają za czucie powierzchowne oraz pracę mięśni kończyny górnej. Zespół kanału Guyona jest wywołany uciskiem nerwu łokciowego w kanale Guyona. Kanał Guyona to miejsce znajdujące się w okolicach brzegu dłoni, niedaleko małego palca. Ucisk na nerw może powodować objawy neurologiczne takie jak: ból, mrowienie oraz zniesienie czucia, co uniemożliwia wykonywanie podstawowych czynności codziennych. Żeby zrozumieć istotę problemu warto poznać trochę informacji o anatomii dłoni i jak dochodzi do ucisku.

Trochę o anatomii i ucisku nerwu

Nerw łokciowy jest jednym z głównych nerwów obwodowych kończyny górnej. Powstaje z połączenia korzeni nerwowych wychodzących z rdzenia kręgowego w okolicy szyi. Następnie przechodzi przez pachę, biegnie wzdłuż ramienia i przedramienia aż do dłoni po stronie palca małego. Jeśli nerw funkcjonuje prawidłowo zachowane jest czucie oraz siła mięśni odpowiadających za ruchy palca małego, nadgarstka, a także kciuka. Nerw łokciowy oraz tętnica łokciowa, docierając do dłoni w okolicy nadgarstka muszą przejść przez tunel zwany kanałem Guyona. Jest on utworzony przez dwie niewielkie kości ułożone z brzegu nadgarstka (kość grochowata i haczykowata) oraz łączące je więzadła.

Fot. Budowa układu kostnego nadgarstka

To co warto wiedzieć to fakt, że ucisk rzędu 20 mm Hg powoduje ograniczenie przepływu krwi wewnątrz nerwu. W konsekwencji dochodzi do obniżenia zaopatrywania nerwu w krew (odżywienie, tlen), co skutkuje zaburzeniem przepływu impulsów. Z czasem dochodzi do obrzęku nerwu. Po kilku miesiącach trwania problemu uszkodzenia mogą objąć duże włókna w połączeniu z powstaniem zwłóknień. W praktyce sytuacje tą możemy porównać do ucisku na kabel z prądem, który zaczyna gorzej przewodzić i nie dostarcza odpowiedniego prądu do odbiornika jaki jest np. lampka. W przypadku dłoni zazwyczaj najpierw zaburzenia dotyczą dotyku i ruchu. Na końcu objawy obejmują ból i bodźce termiczne, zaniki mięśniowe oraz znieczulicę.

Objawy zespołu cieśni Guyona

Do objawów, które możesz odczuwać należy przede wszystkim drętwienie palców IV i V (serdeczny i mały) w nocy lub nad ranem. Kolejnym objawem jest osłabione czucie dłoni w okolicy małego palca oraz osłabienie i zaniki mięśni dłoni oraz palców. Możesz także odczuwać szybkie zmęczenie dłoni po wykonywaniu pracy. Jeżeli objawy nie są nasilone to pojawiają się okresowo podczas dnia, jednak w sytuacjach znacznego ucisku objawy mogą występować przez cały dzień. Problematyczne jest także wyprostowanie małego palca razem z pozostałymi, co jest sporym utrudnieniem podczas wkładania rąk do kieszeni. Osoby z zespołem kanału Guyona zaobserwować mogą także zwiększoną łamliwość paznokci oraz suchą, łuszczącą się skórę dłoni.

Najczęściej nasilenie objawów pojawiają się podczas specyficznych czynności związanych ze ściskiem wrażliwej ręki. Dzieje się tak dlatego ponieważ zaciskanie ręki powoduje zwiększenie napięcia zginaczy nadgarstka. Do listy wrażliwych czynności możemy zaliczyć: pisanie na klawiaturze, jazdę na rowerze, prowadzenie samochodu, trzymanie książki, pchanie wózka, trzymanie dziecka, trzymanie telefonu lub sprzątanie.

 

Przyczyny zespołu Guyona

Istnieje co najmniej kilka przyczyn, które mogą sprzyjać powstaniu zespołu kanału Guyona. Jedną z najczęstszych przyczyn są wielokrotnie powtarzane przeciążenia i mikro urazy związane z chwytaniem i ściskaniem dłoni. Podczas tego typu ruchów (wykonywanych często tysiące razy każdego dnia) dochodzi do zwiększenia sztywności mieśniowo-powięziowej w obrębie przedramienia, dłoni a także do zaburzeń ustawienia stawu nadgarstkowego i kości śródręcza. W grupie ryzyka znajdują się sportowcy (przede wszystkim: kolarze, ciężarowcy, bokserzy, wioślarze, kajakarze) oraz pracownicy wykonujący ciężkie prace fizyczne z użyciem różnego rodzaju narzędzi.

Do czynników mogących sprzyjać powstaniu zespołu kanału Guyona możemy zaliczyć również urazy i ich powikłania. Wśród nich można wymienić: złamania kości przedramienia lub nadgarstka, skręcenia nadgarstka, zmiażdżenia oraz oparzenia. Wszystkie wymienione czynniki mogą powodować obrzęk i zmniejszenie przestrzeni przeznaczonej dla przebiegu nerwu łokciowego.

Do niekorzystnych czynników możemy zaliczyć także stan zapalny związany z zapaleniem stawów na skutek reumatoidalnego zapalenia stawów. Do ucisku nerwu może dojść również w wyniku zmian nowotworowych oraz na skutek wystąpienia torbieli galaretowatych (ganglionów) jednak są to rzadkie przypadki.

Diagnostyka zespołu Guyona

Proces diagnostyki powinien się rozpocząć od dokładnego wywiadu. Lekarz lub fizjoterapeuta powinien zapytać o wszelkie urazy okolicy nadgarstka, choroby dodatkowe oraz wykonywany zawód. Kolejnym etapem jest badanie. Podczas badania niezbędna jest ocena ruchomości kluczowych stawów oraz funkcji układu nerwowo-mięśniowego.

W celu potwierdzenia właściwej diagnozy istotna jest diagnostyka obrazowa. W przypadku cieśni kanału Guyona badaniem z wyboru jest badanie EMG (ocena przewodnictwa nerwowo-mięśniowego). Pomocnym badaniem jest również USG, które oceni uszkodzenia i pozycję tkanek miękkich w rejonie nadgarstka. W uzasadnionych przypadkach lekarz może zlecić badanie RTG.

 

Diagnostyka różnicowa

 

W celu skutecznego leczenia niezbędne jest wykluczenie jednostek chorobowych mogących powodować podobne objawy w dłoni. Należą do nich między innymi: dyskopatia z objawami korzeniowymi w odcinku szyjnym (rwa barkowa), ucisk nerwu pośrodkowego lub łokciowego w rejonie stawu łokciowego lub przedramienia, zapalenie stawów nadgarstka lub zespół cieśni kanału nadgarstka.

 

Leczenie zachowawcze zespołu kanału Guyona – Rehabilitacja

W przypadku pojawienia się objawów zespołu kanału Guyona należy jak najszybciej rozpocząć proces leczenia. Kiedy Twoje objawy mają umiarkowane nasilenie i problem nie trwa już latami warto rozpocząć leczenie od procesu rehabilitacji.

Na proces rehabilitacji będzie składało się kilka różnych elementów terapii. Na początek fizjoterapeuta powinien rozpocząć od rozluźniania mięśniowo-powięziowego przedramienia, ramienia oraz dłoni. Dodatkowo pomocne może być rozluźnienie odległych rejonów, które mogą w sposób pośredni przyczyniać się do powstania dolegliwości. Rozluźnienie tkanek miękkich zmniejszy napięcie struktur mięśniowo-powięziowych poprawi krążenie oraz mobilność stawową. Dodatkowo mogą zostać usunięte zrosty i zwłóknienia w obrębie mięśni i powięzi. Bardzo pomocnym uzupełnieniem terapii jest automasaż dłoni wykonywany za pomocą piłki z kolcami (jeżyka). Ważne jest tylko by rolować dłoń po piłeczce ,a nie ściskać ją w dłoniach (co może nasilić objawy).

Fot. Automasaż dłoni za pomocą piłki z kolcami

Istotnym elementem terapii są, także techniki neuromobilizacji. Polegają one na wywołaniu pracy nerwu poprzez odpowiednie ułożenie i pracę kończyny górnej. Ich zadaniem jest poprawienie elastyczności oraz przesuwalności nerwu względem otaczających go tkanek.

W przypadku ograniczenia ruchomości stawu nadgarstkowego oraz stawów dłoni konieczna może być poprawa zakresów ruchomości. Do tego celu wykorzystać można zarówno ćwiczenia, rozciąganie jak i terapię manualną (poprawi elastyczność torebek stawowych oraz tkanek okołostawowych). Aby ćwiczenia były skuteczne należy je wykonywać regularnie.

Dla poprawy dysbalansu mięśniowego w obrębie przedramienia i dłoni kluczowe są również ćwiczenia siłowe. Chodzi o zmniejszenie różnicy między skróconymi i mocnymi zginaczami nadgarstka a osłabionymi prostownikami nadgarstka. Ćwiczenia należy wprowadzać stopniowo, odpowiednio do obecnych objawów neurologicznych.

Dla utrzymania efektów terapii bardzo ważna jest profilaktyka. Należy w każdych warunkach pamiętać o właściwych nawykach. Chodzi tu głównie o unikanie pracy wymagającej długiego i mocnego ściskania i trzymania przedmiotów w przeciążonej dłoni. Jeśli nasz tryb życia nie pozwala nam na zmianę techniki lub objętości wykonywanej pracy warto pomyśleć o regularnym rozciąganiu, automasażu mięśni i ćwiczeniach rozciągających.

 

Fizykoterapia

 

Uzupełnieniem procesu leczenia mogą być zabiegi: hydroterapii, elektroterapii lub ciepłolecznictwa. Zabiegi te mają działanie: przeciwbólowe, poprawiające ukrwienie oraz przewodnictwo nerwowe. W warunkach domowych korzystne mogą być ćwiczenia dłoni w ciepłej wodzie, lub użycie hydro masażera (najczęściej urządzenie to sprzedawany jest z myślą o rozluźnieniu stóp). Obydwie te metody mogą być dobrym przygotowaniem do ćwiczeń i automasażu.

 

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

 

Kliknij na link i zajrzyj do naszego sklepu

W przypadku cieśni nadgarstka bardzo przydatne są piłki jeżyki do rozluźnienia mięśni kłębu, kłębika i całej dłoniowej części dłoni. Do wyboru jest mniejsza piłka dla mniejszych dłoni i większa. Jeśli chodzi o rozluźnienie przedramienia pomocny może być również wałek z kolcami lub płaski. Pomocna będzie również guma do wzmacniania mięśni prostowników palców.  Warto rozluźniać przeciążone mięśnie co 2-3 dzień przez kilka minut na dany rejon ciała. 

 

 

Leczenie operacyjne zespołu Guyona

Wskazaniami do wykonania zabiegu operacyjnego będzie zanik mięśni, utrata czucia oraz brak rezultatów leczenia zachowawczego. Zabieg operacyjny polega na przecięciu więzadeł oraz usunięciu fragmentów kości leżących w okolicach nerwu łokciowego (zapobiega to dalszemu uciskowi). Przebieg rehabilitacji po zabiegu będzie zawsze indywidualny, ponieważ zależy od wielu czynników. Decyzje o doborze ćwiczeń powinni wspólnie podejmować lekarz wraz z fizjoterapeutą. Głównymi celami będzie poprawa ruchomości, siły i stabilności stawowej w obrębie dłoni. Istotnym elementem rehabilitacji powinno być wczesne uruchomienie dłoni by umożliwić naturalny ślizg nerwu i zmniejszyć ryzyko powstania zwłóknień w wyniku unieruchomienia dłoni.

Rokowania

Jeśli proces rehabilitacji zostaje wdrożony we wczesnym etapie, istnieje duża szansa na całkowite pozbycie się uporczywych dolegliwości. Jednak jeśli objawy wynikają z zaburzeń ustawienia stawów (np. w wyniku urazu) i trwają miesiącami lub latami to konieczny okazać się może zabieg operacyjny. Dla redukcji objawów istotne są codzienne obciążenia. Jeśli Twoje dłonie są codziennie poddane znacznym przeciążeniom to o poprawę może być trudniej.

Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Ciebie, umów się ze mną na Konsultację Online.

Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko