Uszkodzenie (Uraz, Pęknięcie) Łąkotki przyśrodkowej – Objawy, Operacja, Leczenie, Rehabilitacja

W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– Przeciążeń i uszkodzeń łąkotki przyśrodkowej (MM)

– Objawów i przyczyn tego problemu

– Różnych strategii leczenia

– Rokowań i wskazówek niezbędnych do powrotu do aktywności :)

Niestety uszkodzenia stawu kolanowego są bardzo powszechne. Ze względu na złożoność budowy tego stawu i duża dynamikę podczas biegania czy skakania wiele struktur anatomicznych może ulec uszkodzeniu. Uszkodzenia (uraz, pęknięcie) łąkotki przyśrodkowej dotyczą najczęściej sportowców, jednakże uraz ten może dotyczyć także osób w średnim wieku gdzie dochodzi do przewlekłych przeciążeń. Ból po wewnętrznej stronie kolana związany z dysfunkcją łąkotki przyśrodkowej może mieć nagły początek lub też pojawić się stopniowo.

Zazwyczaj ból może się nasilać podczas pełnego zgięcia lub wyprostu stawu kolanowego. Opuchlizna jak i uczucie zablokowania stawu mogą być dodatkowymi symptomami. Leczenie będzie zależne od stopnia uszkodzenia. Według wielu lekarzy uszkodzenie łąkotki to najczęstszy uraz staw kolanowego. Mam nadzieję, że poprzez wiele szczegółów, które zawarłem w artykule dowiesz się więcej na temat swojego problemu, co zwiększy Twoje szanse na skuteczne leczenie. No to zaczynamy!

Trochę o anatomii i uszkodzeniach łąkotki

Żeby zrozumieć problem uszkodzenia łąkotki trzeba zagłębić się trochę w budowę stawu kolanowego, co pomoże nam w zrozumieniu istoty problemu. Staw kolanowy jest największym stawem ludzkiego organizmu, a także najbardziej złożonym w swojej strukturze. Staw ten łączy kość udową z piszczelową, a na przedniej ścianie znajduje się rzepka, która pełni funkcję trzeszczki (poprawia funkcję mięśnia czworogłowego). Rzepka wraz z kością udową tworzy staw rzepkowo-udowy, niezwykle ważny dla funkcji kolana.

Obydwa stawy otoczone są wspólną torebką stawową. Nieregularne kształty powierzchni stawowych nie sprzyjają stabilności stawu, dlatego niezbędne są czynne i bierne stabilizatory. Czynne stabilizatory to mięśnie, dzięki którym, możliwy jest ruch w stawie, natomiast bierne stabilizatory, to torebka stawowa, powięź oraz liczne więzadła.

Bardzo istotnymi strukturami stawu kolanowego są łąkotki (przyśrodkowa i boczna), warto zwrócić szczególną uwagę na ich budowę i funkcje. Mają one kształt klinu, będąc cieńsze w środku kolana a grubsze na zewnątrz, co wynika z rozkładu obciążeń stawu. Budowę łąkotki można porównać do silikonowej uszczelki. Łąkotka ma budowę chrzęstno-włóknistą, a jej skład to głównie woda i kolagen typu I. Gdyby nie łąkotki, strefy kontaktu kości udowej z kością piszczelową byłyby zbyt małe, co spowodowałoby duży nacisk na powierzchnie stawowe, zmniejszoną amortyzację oraz stabilność, a w konsekwencji szybsze zużycie chrząstki stawowej. Co ciekawe łąkotki pokrywają tylko część powierzchni stawowych kolana (przyśrodkowy i boczny przedział stawu), ale to na nie przypada według badań największe obciążenie w stawie!

Fot. 1 Przykładowy wygląd łąkotki

Podczas zgięcia, wyprostu oraz rotacji łąkotki są w nieustannym ruchu, by minimalizować przeciążenia chrząstki stawowej. Podczas wyprostu łąkotki przesuwają się do przodu, podczas zgięcia do tyłu. Ruch łąkotek to nawet 1 cm, co patrząc na budowę stawu kolanowego stanowi sporą ruchomość. W czasie skrętu kolana łąkotki również przemieszczają się (jedna łąkotka idzie do przodu, druga do tylu).

W przypadku łąkotek kluczowa jest ich zależność od biomechaniki pozostałych struktur kolana! Łąkotka przyśrodkowa jest połączona do kości piszczelowej oraz więzadła pobocznego piszczelowego, natomiast łąkotka boczna do kości udowej. Łąkotki są również połączone między sobą za pomocą więzadła poprzecznego kolana. Dodatkowo zewnętrzne części łąkotek łączą się torebką stawową. Uszkodzenie, któregokolwiek z tych połączeń więzadłowych może bezpośrednio wpływać na biomechanikę łąkotek.

Fot. 2 Przykładowa wizualizacja położenia łąkotki na kości piszczelowej

 

Miejsce uszkodzenia łąkotki ma bardzo duże znaczenie, ponieważ część środkowa (zwana strefą white-white) jest praktycznie nieunaczyniona w porównaniu do zewnętrznej części (zwanej strefą red-red). Pomiędzy strefą unaczynioną i nieunaczynioną istnieje także strefa pośrednia. To jaka część Twojej łąkotki zostaje uszkodzona będzie decydowało czy jest szansa zagojenia bez konieczności operacji! Najczęściej uszkodzeniom ulega róg tylny łąkotki przyśrodkowej, która jest znacznie mniej mobilna niż boczna i tym samym bardziej narażona na urazy.

Najczęściej do uszkodzenia dochodzi poprzez wklinowanie się łąkotki pomiędzy kości, nagłego ucisku łąkotki lub poprzez powtarzające się przeciążenia.

Do urazów najczęściej dochodzi w momencie:

 

– zgięcia kolana i przyłożenia siły bezpośredniej na kolano z boku (najczęściej w sportach kontaktowych)

– dużej siły wyprostu (np. kopnięcie piłki)

– skrętnych ruchów kolana z dużą siłą (najczęściej podczas zmiany kierunku biegu)

Uszkodzenia polegają na rozerwaniu części łąkotki, pęknięciu, oderwaniu się kawałka, czy podwinięciu jej części, która może blokować staw. Każde z uszkodzeń może wywołać stan zapalny i drażnić struktury wewnątrz i zewnątrz stawowe. Istnieje wiele różnych typów uszkodzeń: podłużne pionowe, skośne, zwyrodnieniowe, poprzeczne oraz poziome.

Fot. 3 Różne typy uszkodzenia łakotki

 

Podsumowanie anatomii i uszkodzeń łąkotek

 

Przez wiele lat rola łąkotek była marginalizowana, i były one często wycinane, bez analizy konsekwencji tej procedury. Obecnie wiemy już, że skutkiem uszkodzenia łąkotki jest zaburzenie pracy dwóch powierzchni stawowych tworzących staw kolanowy. W jej wyniku dochodzi do powstania znacznie większych sił i stopniowych zmian zwyrodnieniowych. Zmiany zwyrodnieniowe pojawiają się już po 40 roku życia, niestety nie dają one wtedy objawów! Prawidłowa funkcją łąkotek jest jednym z kluczowych czynników, który chroni chrząstkę stawu kolanowego przed postępującą degeneracją!

Objawy urazów i przeciążeń łąkotki przyśrodkowej

Jednym z głównych objawów uszkodzenia (urazu, pęknięcia) łąkotki przyśrodkowej jest ból w okolicy szpary stawu kolanowego (miejsce zgięcia kolana) po stronie wewnętrznej. Jeśli doszło do urazu to bardzo często pojawia się duży obrzęk wokół stawu (krwiak będzie świadczył o uszkodzeniu części unaczynionej) oraz ograniczenie ruchu. Często kolano może się zablokować w pozycji zgięciowej albo wyprostnej, bolesny może być także końcowy zakres ruchu w stawie. Ból często może promieniować powyżej i poniżej stawu kolanowego, ale głównie po stronie przyśrodkowej.

W przypadku powolnych zmian zwyrodnieniowych łąkotki objawy mogą pojawiać się stopniowo. Najpierw ból po dłuższej aktywności ruchowej, w późniejszym czasie po aktywności dni codziennego, w najgorszym wypadku niewielki niekontrolowany ruch może spowodować ukłucie bólu w stawie. W przypadku zmian zwyrodnieniowych łąkotki może się również pojawić okresowy obrzęk stawu.

Konsekwencją trwania urazu, w którym dochodzi do powstania dolegliwości bólowych są zaniki mięśniowe (szczególnie mięśnia czworogłowego), w wyniku ograniczania normalnej aktywności (z powodu bólu). Przekłada się to bezpośrednio na stabilność kolana, co tworzy „błędne koło” negatywnych objawów.

 

 

Przyczyny bólu łąkotki przyśrodkowej

Wydawałoby się, że za każdym uszkodzeniem łąkotek musi stać duży uraz. Nie musi tak jednak być! czasem do uszkodzenia może dojść poprzez zaklinowanie się łąkotki przy czynnościach dnia codziennego np. zbyt szybki ruchu w stawie, gdzie łąkotka nie nadąża za zgięciem czy skrętem.

Najczęstszą przyczyną uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej są urazy. W przypadku stawu kolanowego uraz może być izolowany gdzie dochodzi do uszkodzenia tylko łąkotki lub złożony gdzie dochodzi do uszkodzenia wielu struktur stawowych (więzadła, chrząstka stawowa, mięśnie).

Podczas urazu dochodzi do przekroczenia fizjologicznej granicy ruchomości stawu, co powoduje nadmierne siły działające na kość udową i piszczelową. Łąkotki są bardzo delikatne i znajdują się między tymi masywnymi kośćmi więc można sobie wyobrazić jak łatwo o ich uszkodzenie :( Ponadto każdy nie wyleczony uraz będzie wpływał na zaburzenie biomechaniki stawu kolanowego. Może się to szybko przełożyć na powolne uszkodzenia łąkotki w wyniku mikrourazów podczas codziennej aktywności.

Na wszelkie zmiany po urazowe łąkotek narażeni są szczególnie pacjenci ze zmianami zwyrodnieniowymi, gdzie staw kolanowy ma uszkodzenia wielu struktur, co przekłada się na gorszą stabilność i przeciążenia wielu tkanek – w tym łąkotek! Kolano to system naczyń połączonych i uszkodzenie jednej struktury (np. więzadło, chrząstka, łąkotka, mięsień) w niedługim czasie będzie wpływał na całą resztę!

Link do mojego artykułu o zmianach zwyrodnieniowych kolana 

Bardzo istotnym czynnikiem mającym wpływ na dysfunkcje łąkotki jest asymetria. W przypadku skoliozy lub skośnie ustawionej miednicy ciężar ciała przesuwa się na jedną stronę. W takim przypadku podczas stania i chodzenia jeden staw kolanowy jest poddany znacznie większym obciążeniom niż drugi. To samo tyczy się pracy zawodowej, gdzie możesz nadmiernie obciążać tylko jedną stronę ciała. O dziwo do przeciążeń wynikających z asymetrii dochodzi nawet u osób szczupłych!

Fot. 4 Asymetria ustawienia miednicy

Kolejną przyczyną, która może prowadzić to uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej jest nieprawidłowa oś kończyn dolnych. W przypadku kolan szpotawych (kolana uciekają do boku, tworząc literę O) dochodzi nadmiernego rozciągnięcia torebki stawowej i struktur więzadłowych po bocznej stronie stawu, a bardzo mocnego obciążenia łąkotki przyśrodkowej. Ta sama sytuacja dotyczy nadmiernych przeprostów w stawie kolanowym gdzie bardzo mocno obciążony jest przedni róg łąkotki.

Do przeciążeń lub uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej może znacznie przyczynić się nadwaga lub otyłość. W tym przypadku znacznie większe obciążenie stawu będzie wpływało na większy docisk i powolne uszkodzenia powierzchni stawowych i łąkotek.

Bardzo istotnym czynnikiem jest również praca zawodowa. Dotyczy to osób, które często klęczą, kucają lub siedzą „po turecku” (brukarze, pracownicy usług remontowych, sprzątaczki, nauczycielki w przedszkolu) gdzie dochodzi do nieustannego docisku tylnej części łąkotki. Taka pozycja powoduje gorsze krążenie oraz stały asymetryczny ucisk stawu.

Fot. 5 Przykład siadu klęcznego obciążającego kolana

Do powstania dysfunkcji łąkotki przyśrodkowej mogą się przyczynić także przeciążenia treningowe. Najbardziej narażeni na tego typu przeciążenia są sportowcy uprawiający bieganie oraz sporty kontaktowe. Podczas biegania poddajemy nasze ciało stałemu powtarzalnemu obciążeniu (cały czas ten sam wzorzec ruchu). Bieg w zbyt szybkim i intensywnym tempie, zbyt długi kilometraż, ciężka trasa biegu (np. bieg górski, twarda nawierzchnia), brak odpowiedniej regeneracji to głównie czynniki po stronie błędów treningowych. W przypadku sportów kontaktowych często podczas meczu lub walki zawodnicy tracą równowagę lub w sposób niekontrolowany lądują co może bardzo łatwo prowadzić do skręcenia stawu kolanowego i uszkodzenia łąkotki.

Ostatnim czynnikiem, który może sprzyjać pęknięciom łąkotki przyśrodkowej jest dysbalans mięśniowy. Łąkotki podczas pracy kolana przemieszczają się. Na ruch łąkotek mają wpływ mięśnie uda i podudzia. Jeśli pewne grupy mięśniowe są zbyt spięte i zwłókniałe to może to wpływać na ograniczoną przesuwalność łąkotki i bolesne zakleszczanie pomiędzy kośćmi.

Diagnostyka urazów i przeciążeń łąkotki przyśrodkowej

Rozpoczęcie diagnostyki przez lekarza będzie polegało na ocenie testów ruchomości stawów kolanowych, testów prowokujących ból oraz ocenie miejsca bólu. Ponadto istotna będzie ocena siły mięśniowej oraz funkcji pozostałych stawów kończyny dolnej. Jeśli chodzi o diagnostykę obrazową lekarz może zalecić badanie USG lub MR (rezonans magnetyczny). Badanie MR jest dokładniejszym badaniem, jednak dokładna ocena wszystkich elementów łąkotki nie jest łatwa. Najbardziej dokładna jest ocena łąkotki podczas artroskopii, gdzie wprowadzenie mikrokamery do stawu pozwala na precyzyjną inspekcję. Przeprowadzenie artroskopii zazwyczaj wiąże się już jednak z wykonaniem naprawy łąkotki, a nie samą diagnostyką.

 

Diagnostyka różnicowa

 

Podczas urazu stawu kolanowego może dojść do uszkodzenia wielu struktur dających podobne objawy jak uszkodzenie łąkotki przyśrodkowej. Podczas badania należy wykluczyć: uszkodzenia chrząstki stawowej, łąkotki bocznej, więzadeł pobocznych, więzadła krzyżowego przedniego i tylnego, naderwania mięśni (czworogłowego, grupy kulszowo-goleniowej, grupy przywodzicieli, podkolanowego, brzuchatego łydki).

 

Leczenie zachowawcze uszkodzeń łąkotki

Jeśli dojdzie do potwierdzenia diagnozy, że za Twój problem odpowiada łąkotka przyśrodkowa kluczowa będzie decyzja o strategii leczenia (zabieg operacyjny czy leczenie zachowawcze).

Według badań do zaleceń leczenia zachowawczego kwalifikują się rozdarcia podłużne o długości 10 mm w strefie red-red (unaczynionej) oraz rozdarcia o długości 3  mm w strefie white-white (nieunaczynionej) [1]. Choć tak naprawdę wpływ na wybór leczenia ma jeszcze wiele innych czynników jak np. schorzenia współistniejące, Twój wiek, ogólna sprawność czy wykonywany zawód. Według części badań leczenie zachowawcze w przypadku osób z niezaawansowaną chorobą zwyrodnieniową przynosi dobre rezultaty, przy odpowiedniej kwalifikacji pacjenta i dłuższym procesie rehabilitacji (przynajmniej 2-3 miesiące). Oczywiście u części pacjentów (początkowo dobrze rokujących) może nie dojść do oczekiwanej poprawy i będzie konieczne wykonanie zabiegu operacyjnego :(

W każdym jednak przypadku warto rozpocząć od rehabilitacji ponieważ może ona przygotować do zabiegu operacyjnego lub poprawić na tyle funkcję stawu, że zabieg nie będzie konieczny!

Podczas leczenia zachowawczego łąkotki przyśrodkowej ważne jest kilka czynników. Proces rehabilitacji powinien się rozpocząć od rozluźniania napięć mięśniowo-powięziowych w obrębie uda oraz podudzia. Przyspieszy to proces regeneracji tkanek poprawi mobilność stawu i łąkotek. Przyczyni się także do  przełamanie zrostów w obrębie mięśni oraz powięzi.

W przypadku przeciążenia łąkotki przyśrodkowej bardzo często dochodzi do ograniczenia ruchomości stawowej. Dlatego kolejnym etapem rehabilitacji mogą być techniki terapii manualnej w celu odciążenia łąkotki oraz poprawy ruchomości stawu. Jeśli dolegliwości bólowe się złagodzą, będzie można rozpocząć ćwiczenia poprawiające ruchomość we wszystkich stawach kończyny dolnej. Ćwiczenia te mają na celu minimalizowanie dalszych przeciążeń w całym układzie ruchu. Jeżeli nie będzie przeciwwskazań warto też rozpocząć rozciąganie poszczególnych grup mięśniowych.
W miarę ustępowania dolegliwości bólowych ważne będą ćwiczenia stabilizacji, których celem nauka obciążania kolana w prawidłowej osi. Początkowo w statyce z czasem w dynamice. Jest to bardzo ważny aspekt jeśli myślimy o długotrwałych efektach!

Fot. 6 Przykład treningu prawidłowej osi stawu kolanowego

 

Fot. 7 Trening prawidłowej osi stawu na niestabilnym podłożu

 

W celu odżywienia łąkotki i poprawy jej gojenia istotny jest ruch, w przypadku stawu kolanowego wskazana jest jazda na rowerze stacjonarnym (jeśli nie wywołuje to dolegliwości bólowych). Warto rozpocząć kręcenie od kilku minut. Jeśli objawy nie będą się zwiększać to można wydłużać czas kręcenia do kilkudziesięciu minut dziennie. Ruch będzie poprawiał krążenie (jest one kluczowe, żeby dać sobie szanse na gojenie łąkotki) i powodował stymulację stawu do produkcji mazi stawowej, co jest ważne dla funkcji stawu. Najważniejsze, że podczas tego typu aktywności nie dochodzi do znacznego obciążenia stawu, bo cały ciężar spoczywa na siodełku, a nie na stopach czy kolanach.

Ważna jest również modyfikacja aktywności fizycznej, gdyż może to pomóc zmniejszyć przeciążenia stawu. Zamiast długich marszy czy ćwiczeń w pozycji stojącej można spróbować wykonywać aktywności, które w mniejszym stopniu będą obciążać stawy. Do tego typu aktywności możemy zaliczyć: pływanie, jazdę na rowerze (rekreacyjną), ćwiczenia w pozycji siedzącej lub leżącej.

Jednym z czynników, który może znacznie przyczynić się do redukcji obciążeń stawu jest powrót do optymalnej wagi. Zrzucenie tylko kilku kilogramów powoduje już istotne zmniejszenie obciążenia stawu!

Uzupełnieniem procesu rehabilitacji w stanach ostrych może być leczenie przeciwzapalne i przeciwbólowe za pomocą leków doustnych, maści lub iniekcji z glikokortykosteroidów (blokada). W mniej zaawansowanych przypadkach lekarz może zaproponować iniekcje do stawowe, zawierające kwas hialuronowy, osocze bogatopłytkowe lub komórki macierzyste. Leczenie te może zmniejszyć dolegliwości bólowe, a nawet wpłynąć na niewielką poprawę funkcji stawu.

Fizykoterapia

 

Fizykoterapia w przypadku dysfunkcji łąkotki przyśrodkowej ma działanie wspomagające, m. in. poprawia ukrwienie stawu, zmniejsza stan zapalny i redukuje dolegliwości bólowe. W stanach ostrych (duży stan zapalny) korzystna może być krioterapia. W okresie przewlekłym stosuje się także magnetoterapię, laseroterapię, elektroterapię lub hydroterapię.

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

 

 

 Nie trać czasu, kliknij w link i przejdź do mojego sklepu

 

W celu odciążenia stawu zastosować można różny sprzęt wspomagający chodzenie: laskę, kulę lub kije do nordic walking. Powinno się je trzymać w ręce przeciwległej do kończyny chorej. O wyborze pomocy do chodzenia powinien decydować fizjoterapeuta. Przy niewielkich dolegliwościach pomocne mogą być żelowe wkładki do butów dla większej amortyzacji podczas chodzenia. W przypadku wad stóp, które mogą rzutować na funkcję kolana konieczne mogą być indywidualne wkładki do stóp.

Pewną stabilizację oraz unieruchomienie bolesnego stawu może zapewnić orteza . Wpłynie ona na ograniczenie bolesnych ruchów i zwiększy stabilność stawu (szczególnie podczas chodzenia po nierównościach). Ograniczy ona dodatkowo ryzyko kolejnego urazu. Należy jednak pamiętać, że stosowanie ortezy lub może być tylko tymczasowe! ponieważ w dłuższej perspektywie czasu wpływa ona na pogorszenie stabilności stawu. Do ćwiczeń stabilizacji i siły stawu kolanowego przydatne mogą być taśmy i piłki oraz krążki sensoryczne. W momentach zwiększonego bólu bardzo przydatny jest Cold pack do chłodzenia stawu. Do rozluźnienia przeciążonych mięśni przydać się może roller do masażu. Ponadto dużą wygodę ćwiczeń daje mata. Bardzo pomocne mogą być również wszelkie ochraniacze kolan u osób pracujących w pozycji zgięcia kolan. Tak jak już wspominałem lepiej klęczeć w ochraniaczach niż siadach na piętach, obciążając znacznym ciężarem swój staw kolanowy.

 

Leczenie operacyjne uszkodzeń łąkotki przyśrodkowej

W przypadkach bardziej zaawansowanych jak uszkodzenie w strefie nieunaczynionej, uszkodzenia towarzyszące oraz kiedy wyczerpały się możliwości leczenia zachowawczego niezbędna może okazać się operacja. Rodzaj zabiegu będzie zależał w dużej mierze od funkcji stawu i zmian obecnych w diagnostyce obrazowej. Do różnych strategii leczenia operacyjnego możemy zaliczyć:

Meniscetomie

Jest to zabieg, polegający na usunięciu całej łąkotki lub jej części (częściowa meniscetomia). Zabieg ten w przeszłości był uznawany za optymalne rozwiązanie w przypadku uszkodzeń łąkotki. Niestety tego typu strategia ma bardzo dużo wad. Wycięcie łąkotki będzie powodowało zwiększenie niestabilności kolana i zwiększenie sił skierowanych na chrząstkę stawową, co przyspieszy postęp choroby zwyrodnieniowej stawu kolanowego.

Na większe konsekwencje meniscetomi będzie miało wpływ:

– obecne już zmiany zwyrodnieniowe

– nadwaga i otyłość

– niewielka aktywność ruchowa przed uszkodzeniem

– ilość wyciętej łąkotki

Szycie łąkotki

Szycie łąkotki to zabieg, wykonywany w medycynie od bardzo dawna! Do wykonania szycia łąkotki kwalifikują się uszkodzenia, które dają potencjał do regeneracji oraz powrotu właściwej biomechanik stawu. Do zszycia wykorzystuje się zazwyczaj biowchłanialne elementy, a sam zabieg jest wykonywany artroskopowo (wejście do stawu za pomocą kilku niewielkich otworów, co zmniejsza ryzyko powikłań i przyspiesza regenerację po zabiegu). Szycie łąkotki to sprawdzona i bezpieczna metoda, jednak ma ona swoje ograniczenia w przypadku bardzo złożonych uszkodzeń, które nie pozwalają na idealne zbliżenie dwóch części łąkotki. Kluczowym czynnikiem powodzenia zabiegu jest unaczynienie miejsca łączenia łąkotki.

Regeneracja łąkotki

Regeneracja łąkotki to metoda stosowana w przypadku, kiedy nie ma możliwości odtworzenia kształtu łąkotki za pomocą łączenia. W przypadku regeneracji stosuję się matrycę (Skafold) zbliżoną do budowy łąkotki, wykonaną z kolagenu lub poliuretanu. Matryca ma taka budowę, która łączy dwie cechy: elastyczność i wytrzymałość. Sama implantacja skafoldu wykonana jest za pomocą artroskopii (co jest duża zaletą) podczas, której dokładnie mierzy się potrzebną matrycę i oczyszcza się miejsce zagnieżdżenia by zwiększyć szanse na powodzenia zabiegu. W przypadku tego typu zabiegów należy mieć świadomość, że matryca nie zastępuję łąkotki, jednak jej struktura przyczynia się do regeneracji łąkotki, minimalizuje uszkodzenia chrząstki stawowej oraz poprawia funkcję stawu. W przeprowadzonych badaniach tej metody wyniki były znacznie korzystniejsze w porównaniu do pacjentów po usunięciu łąkotki (meniscetomia). Należy jednak pamiętać, że proces regeneracji łąkotki w tym przypadku jest długi i wymaga dłuższego odciążania stawu i rehabilitacji która trwa około 3-6 miesięcy.

Przeszczepy łąkotki

W przypadku bardzo złożonych uszkodzeń łąkotki, w której nie ma możliwości jej łączenia lub zastosowania matrycy (skafoldu) sprzyjającego regeneracji łąkotki, jedynym wyjściem jest przeszczep. Wymaganiem do przeszczepu są jednak nie zaawansowane uszkodzenia chrząstki stawowej. Do przeszczepów można użyć różnych materiałów:

1) Przeszczep allogeniczny: Przeszczep allogeniczny to wykorzystanie ludzkiej łąkotki od martwego dawcy. Jak już wspominałem na początku artykułu łąkotka ma ograniczone możliwości regeneracji (w dużej części ograniczone unaczynienie). Ten fakt jest jednak zaletą w przypadku przeszczepów. Pozwala to na minimalizowanie stanów zapalnych i odrzucenia łąkotki.

Wykorzystanie przeszczepów allogenicznych ma jednak swoje wady, możemy do nich zaliczyć: ryzyko niepowodzenia technik mocowania łąkotki, trudności związane z odpowiednim rozmiarem i dostępnością łąkotki z banku tkanek oraz ryzykiem przeniesienia patogenów (np. wirus HIV czy WZW C).

2) Implant z kolagenu zwierzęcego. W przypadku wykorzystania łąkotki z kolagenu po artroskopowym zagnieżdżeniu stanowi pewnego rodzaju rusztowanie, z którym po pewnym czasie łączą się komórki pacjenta, odtwarzając strukturę zbliżoną do budowy łąkotki naturalnej. Proces ten jest jednak długotrwały (około 12-24 miesięcy). Zaletą wykorzystania implantu kolagenowego jest zbliżona budowa łąkotki z kolagenu zwierzęcego do łąkotki ludzkiej oraz brak ryzyka przeniesienia infekcji. Według badań metoda ta oznacza się wysoką skutecznością

3) Implant z poliuretanu. Tego typu sztuczny implant pozwala na stworzenie dokładnego rozmiaru dla łąkotki. Implant jest również wszczepiany artroskopowo oraz jest bezpieczny pod kątem możliwego przeniesienia infekcji. Implant nie ma budowy ścisłej, a jest zbudowany z porowatej matrycy. Budowa z porów jest główną ideą tego rozwiązania ponieważ pozwala na integrację zarówno niewielkich naczyń krwionośnych oraz tkanki zbliżonej do budowy naturalnej łąkotki.

Zarówno w przypadku implantu pochodzenia zwierzęcego jak i sztucznego konieczny jest dłuższy czas integracji ludzkich tkanek z implantem. W przypadku zastosowania łąkotki allogenicznej (ludzkiej) przy udanym mocowaniu w większości przypadków łąkotka będzie cechowała się większą wytrzymałością ponieważ jej budowa jest praktycznie identyczna, z łąkotką własną sprzed uszkodzenia.

W przypadku każdej z technik leczenia operacyjnego proces rehabilitacji będzie tym czynnikiem, który w dużym stopniu będzie decydował o sukcesie zabiegu! Przebieg rehabilitacji powinien mieć indywidualny charakter, ponieważ zależy od takich czynników jak:

– urazy dodatkowe

– rodzaj przewlekłych uszkodzeń stawu

– rodzaj zabiegu i potrzeba czasu regeneracji lub integracji tkanek

– możliwości układu ruchu sprzed urazu

Decyzję o doborze ćwiczeń i momencie obciążania stawu powinni wspólnie podejmować lekarz wraz z fizjoterapeutą. Wielokrotnie wybór metody operacji będzie wiązał się z kilku miesięcznym odciążeniem kończyny oraz z często jeszcze dłuższą rehabilitacją i unikaniem przeciążeń! Główne cele rehabilitacji to poprawa ruchomości, siły i stabilności stawowej. Ważna jest praca nad prawidłowym wzorcem chodu.

Rokowania w przypadku bólu i uszkodzeń łąkotki przyśrodkowej

W przypadku uszkodzenia (uraz, pęknięcie) łąkotki przyśrodkowej Twoje rokowania są zależne od stopnia uszkodzeń, rodzaju i miejsca uszkodzenia łąkotki, masy ciała, wykonywanej aktywności zawodowej, uprawianej dyscypliny sportu oraz stanu pozostałych stawów kończyny dolnej. Na początkowych etapach przeciążeniowych uszkodzeń łąkotki dobra terapia i stosowanie się do zaleceń fizjoterapeuty może całkowicie wyciszyć dolegliwości. W przypadku znacznych uszkodzeń wywoływanych zmianami przeciążeniowymi jeśli prowadzisz aktywny tryb życia rehabilitacja może mieć ograniczone możliwości i konieczny może być zabieg operacyjny. Zabieg operacyjny jest również konieczny w wielu urazowych uszkodzeniach łąkotki.

Jeśli lekarz uzna, że zabieg jest konieczny okres rehabilitacji jest indywidualny, ponieważ zależy on od postawionych celów. Okres ten będzie zupełnie różny u osoby, której jedynym celem jest powrót do pracy zawodowej, a inny u sportowca zawodowego. Przy odpowiednim programie rehabilitacji powikłania zdarzają się rzadko. W większości przypadków po zabiegu wrócisz do pełnej aktywności zapominając o problemach z łąkotką na wiele lat. Należy jednak wspomnieć, że dla prawidłowego działania łąkotek istotna jest profilaktyka przeciążeń stawu (o którym pisałem w dziale: Przyczyny i Leczenie).


Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Ciebie, umów się ze mną na Konsultację Online.

Podobał Ci się artykuł? Oceń go i zostaw komentarz, to pomoże znaleźć go innym!
Przemek Jureczko