„Nie garb się”, „Siedź prosto”, „Nie mogę patrzeć, gdy tak krzywo siedzisz” – to słowa, które słyszeliśmy będąc dziećmi. Kryje się za nimi troska o zdrowie i przyszłość dzieci. Wielu rodziców podświadomie wie, że kręgosłup powinien być prosty. Intuicyjnie wiemy, że symetria wygląda prawidłowo, a każde odchylenie (obręczy barkowej, klatki piersiowej lub obręczy biodrowej) wzbudza niepokój i obawę o zdrowie swojego dziecka i powstanie skrzywienia kręgosłupa (skoliozy).
Symetria jest niesłychanie ważna, wynika ona z budowy anatomicznej naszego ciała. Kręgosłup przypomina wieżę z klocków (kręgów) nałożonych jeden na drugi. Kręgi dzielą nasze ciało na dwie równe części. Jedna część powinna być lustrzanym odbiciem drugiej strony. Gdy otworzymy atlas anatomiczny możemy dostrzec identyczne ułożenie poszczególnych mięśni po jednej i drugiej stronie kręgosłupa. To oznacza jedno – aby kręgosłup dziecka mógł rozwijać się prawidłowo, potrzebna jest symetria pracy całego układu ruchu.
W wieku szkolnym warto zwracać szczególną uwagę na ułożenie kręgosłupa. Mamy wówczas do czynienia z dwoma tzw. okresami krytycznymi, które są niezmiernie ważne dla rozwoju dziecka. Pierwszym z nich jest czas, kiedy dzieci zaczynają naukę w szkole i zmieniają diametralnie swój dotychczasowy styl życia (z aktywnego-swobodnego, na siedzący, często w źle dostosowanych warunkach). Drugim, jest natomiast tzw. skok pokwitaniowy, a więc okres, w którym rozwój gorsetu mięśniowego, może nie nadążać za szybkim wzrostem szkieletu.
Kręgosłup w trakcie rozwoju jest szczególnie podatny na wszelkiego rodzaju deformacje. Wpływa na to kilka cech, ale dwie z nich są kluczowe. Pierwsza to wzrost układu kostnego, druga to elastyczność. Elastyczność pozwala na znaczne możliwości ruchowe, jednak tak jak w przypadku „młodego elastycznego drzewa” to co jest elastyczne może łatwo ulec deformacji. W przypadku elastyczności kręgosłupa połączonej z nieprawidłowymi nawykami postawy bardzo łatwo o początki skrzywienia kręgosłupa.
Kiedy dzieci idą do szkoły znacząco wydłuża się czas przebywania w pozycji siedzącej. Niestety pozycja siedząca nie jest korzystna dla kręgosłupa i sprzyja powstaniu niekorzystnych nawyków. Warto więc wtedy szczególnie obserwować dziecko podczas nauki oraz spędzania wolnego czasu. W praktyce najczęściej mamy do czynienia z trzema niekorzystnymi nawykami:
1) Siad z jedną piętą pod pośladkiem
Podczas tego siadu dochodzi do skośnego ustawienia miednicy, gdzie jeden talerz biodrowy jest wyżej od drugiego. Asymetria miednicy wpływa bezpośrednio na powstanie skrzywienia w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, co często prowadzi do skrzywienia wyrównawczego w odcinku piersiowym. Kręgosłup pod wpływem nierównego ustawienia miednicy dopasowuje się do nowej sytuacji i przyjmuje kształt litery S. Ponadto asymetria miednicy wpływa na funkcjonalny skrót jednej kończyny dolnej (nie jest to to różnica w długości kości ale różnica ustawienia stawów). Prowadzi to do nierównomiernego obciążania ciała co w przyszłości może przekładać się na szybsze zużycie stawu: kolanowego, biodrowego czy skokowego.
2) Podpieranie się na łokciu
Podczas tej pozycji zauważyć można wyraźną asymetrię w ustawieniu barków, łopatek oraz skrzywienie odcinka piersiowego kręgosłupa. Dodatkowo głowa ewidentnie jest pochylona do boku. Środek ciężkości wyraźnie przesuwa się w jedną stronę i następuje przewaga w obciążeniu jednej strony ciała. Niewątpliwe to jedna z najczęstszych przyczyna skoliozy. Niestety dzieci uwielbiają tą pozycję, szczególnie podczas pisana i rysowania.
3) Niedbały siad przed ekranem
Podczas tej pozycji, najczęściej półleżącej, zaobserwować można asymetrię w ustawieniu: obręczy barkowej, kręgosłupa piersiowego, kręgosłupa lędźwiowego oraz obręczy biodrowej. Ciało dziecka często ulega skręceniu w jedną stronę. Jest to pozycja, którą dzieci preferują podczas oglądania telewizora czy komputera. Podobnie jak wcześniej ta pozycja również wpływa niekorzystnie na cały układ ruchu i jest uwielbiania przez dzieci.
Podczas przyjmowania wyżej wymienionych pozycji wyraźnie dostrzec możemy asymetrię kręgosłupa. To oznacza, że jedna strona będzie skrócona, a druga rozciągnięta. Wpływa to na asymetrię obciążenia chrząstek wzrostowych (kręgów), które decydują o wzroście kręgosłupa. Niestety nieprawidłowe nawyki w bardzo krótkim czasie mogą dawać pierwsze objawy skrzywienia (skoliozy). Należy zdawać sobie sprawę, że skolioza jest wadą postawy wymagającą długotrwałej rehabilitacji oraz ciągłej kontroli lekarza i fizjoterapeuty, a w zaawansowanej postaci często prowadzi do wielu powikłań narządów wewnętrznych.
Niestety walka ze złymi nawykami dzieci nie jest prosta ponieważ dzieci w młodości nie mają świadomości niekorzystnych konsekwencji na przyszłość. W przypadku zauważenia nieprawidłowych nawyków warto jak najczęściej dziecku przypominać i zwracać uwagę (pomimo, że męczy to tak samo nas jak i dzieci). Stała kontrola przez rodziców, nauczycieli, opiekunkę, babcie i dziadków wpłynie korzystnie na skrócenie czasu przebywania w złej pozycji. Poza tym dziecko chcąc, nie chcąc podświadomie buduje sobie prawidłowy wzorzec postawy.
Kolejnym skutecznym rozwiązaniem będzie zabawa i ruch, a najlepiej, jeśli te dwie czynności idą w parze. Im więcej kreatywności i chęci rodzica tym lepiej. Im więcej aktywności ruchowej w ciągu dnia tym lepiej, a propozycji jest wiele. Oprócz dodatkowych zajęć tanecznych lub sportowych, każda zabawa z dzieckiem będzie odciągnięciem od siedzenia oraz wszechstronną aktywnością układu mięśniowego. Dzieci uwielbiają się bawić, więc nie trzeba ich zbytnio namawiać.
Jeśli chodzi o samą pozycję siedzącą to warto pomyśleć o siadzie dynamicznym (na niestabilnym podłożu). Można do tego wykorzystać dużą piłkę lub położyć na krześle dysk sensomotoryczny. Niestabilne podłoże pomoże w aktywowaniu mięśni odpowiedzialnych za stabilizację tułowia oraz nie pozwoli tak łatwo na przyjmowanie złych nawyków w statyce.
Nie zapominajmy także, że to my rodzice możemy dawać zły przykład. Gdy sami będziemy starać się utrzymywać prawidłową postawę dzieci będą nas naśladować. Przecież nikt nie jest lepszym „ideałem” niż mama i tata. Wszyscy w rodzinie dbajmy o budowanie prawidłowych i zdrowych nawyków!
Zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?
Nie trać czasu kliknij w link i przejdź od razu do Sklepu
W przypadku ćwiczeń w domu z dzieckiem bardzo przydatne może być kilka rzeczy:
– Do ćwiczeń wzmacniających przydatne mogą być lżejsze hantle i taśmy do ćwiczeń.
– W przypadku kiedy nieprawidłowa postawa utrwaliła się już, bardzo przydatna jest poduszka ortopedyczna dla dzieci, która poprawi pozycję głowy podczas spania oraz ograniczy dalszy postęp problemu.
– Dla poprawy pozycji siedzącej niezbędna jest poduszka lędźwiowa, warto również przeplatać siedzenie na krześle, pozycją dynamiczną siedzącą czyli kładzenie na krześle poduszki sensorycznej.
– Warto również kilka razy w tygodniu zakładać dziecku korektor postawy (pajączek) by przynajmniej przez pewien czas układ nerwowy dziecka dostawał informacje o skorygowanej postawie.
– Dla komfortu ćwiczeń zawsze warto pomyśleć o macie do ćwiczeń.
Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Twojego dziecka, umów się ze mną na Konsultację Online.
Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko
Jestem fizjoterapeutą i propagatorem zdrowego stylu życia. Moim celem nr 1 jest powrót pacjentów do sprawności. Pisząc i nagrywając dla Was materiały staram się wskazać właściwą drogę do zdrowia i pokazać ile zależy od Ciebie!
Najnowsze komentarze