Budzisz się rano, idziesz do pracy, po pracy mnóstwo obowiązków domowych. Gdyby tego było mało to w pewnych okresach dnia boli Cię kręgosłup, sytuacja jest daleka od komfortu! Taki scenariusz dnia przerabia nawet kilka milionów Polaków. Bóle pleców mogą przybierać różne objawy i mieć wpływ na odległe rejony układu ruchu. Dla przykładu:
Odcinek szyjny może być odpowiedzialny za:
– bóle głowy
– zawroty głowy
– bóle szyi podczas ruchów głową
– promieniowanie bólu do łopatki, ramienia, przedramienia oraz dłoni
Odcinek piersiowy może być odpowiedzialny za:
– bóle klujące z tyłu lub przodu klatki piersiowej
– bolesne ograniczenie ruchomości przy pochylaniu się lub ruchach skrętnych
Odcinek lędźwiowy może być odpowiedzialny za:
– ból podczas schylania lub prostowania się
– bóle lędźwi, pośladka, uda, podudzia oraz stopy
Dla Ciebie i wielu innych osób zmagających się z tym problemem objawy nie muszą być związane z podnoszeniem ciężarów. Bardzo wiele osób ma po prostu problemy z chodzeniem, staniem czy siedzeniem. Pojawienie się bólu może być często związane z bardzo niewinnymi czynnościami! jak np. zapinanie pasów, wkładanie ubrań na wyższą półkę czy ubieraniem skarpetek.
Nie będę w tym miejscu dokładnie analizował precyzyjnych objawów i przyczyn wielu problemów kręgosłupa (o tym w kolejnych rozdziałach), ale chce zwrócić uwagę na jeden fakt, przewlekłe bóle pleców tworzą błędne koło objawów, które z jednej strony mogą zapoczątkowywać nowe problemy (powikłania stałego przyjmowania leków), z drugiej wpływać na rezygnację z ulubionych aktywności, a często nawet dotychczasowej pracy. Wszystkie te czynniki mogą szybko wpłynąć na spadek jakości życia, dlatego ten duży problem społeczny wziąłem sobie za cel tego artykułu.
Tekst nie będzie lekiem na całe zło, ale może dla wielu z was będzie mapą, która pozwoli stwierdzić czy do tej pory wasz proces leczenia przebiegał zgodnie z właściwymi standardami! Postaram się również zmotywować Was do pracy, bo niestety bez Waszego wysiłku ciężko o efekty:(
Bóle kręgosłupa stanowią najczęstszą przyczynę wizyt u ortopedów i fizjoterapeutów. Sytuacja na pierwszy rzut oka nie powinna być złożona… Mam problem idę do specjalisty = sprawa załatwiona (jak z większością codziennych zadań). Niestety w przypadku ludzkiego organizmu nie jest to takie proste bo w medycynie 2+2 rzadko kiedy daje 4. Dlaczego to takie trudne? Przyczyn takiej sytuacji jest kilka. Po pierwsze bóle kręgosłupa to worek, do którego zostało wrzuconych przynajmniej 20-30 różnych dysfunkcji, które dają często podobne, ale dla doświadczonego specjalisty różne objawy. Jeśli teraz trafisz do specjalisty, który nie poświeci Ci wystarczająco dużo czasu (nie zbada Cię dobrze) to ciężko będzie coś leczyć, jeśli nie wiadomo co to dokładnie jest i jakie były przyczyny problemu. Kolejnym czynnikiem, który utrudnia pozbycie się problemu jest obecny tryb życia. Dużo siedzimy, mało się ruszamy a do tego przewlekły stres…trochę to inaczej wyglądało niż choćby 100 lat temu. Co ciekawe w obecnych czasach bóle kręgosłupa to częstszy problem osób siedzących niż pracujących fizycznie!
Dodatkowo nie każdy lekarz czy fizjoterapeuta ma odpowiednią wiedzę i doświadczenie, żeby Cie leczyć. Niektóre problemy wymagają ogromnego doświadczenie by móc rozpoznać wszystkie przyczyny oraz wiedzieć jak pozbyć się wszystkich uciążliwych objawów.
Jestem fizjoterapeutą dlatego łatwiej mi będzie przeprowadzić Cię przez trudną i dość wyboistą drogę leczenia przewlekłych schorzeń kręgosłupa. Moje wskazówki będą szczególnie przydatne jeśli nie masz wiedzy na temat anatomii, fizjologii, biochemii oraz doświadczenia medycznego, które są podstawą do zrozumienia sedna problemu. Moi pacjenci często mi wspominają, że oglądali różne filmy na You Tube ale nie mając tej wiedzy, o której pisałem ciężko wybrać ten właściwy materiał (podejmowanie decyzji nie mając pełnych danych często kończy się błędną decyzją:(
W takim razie skupiam się już na szczegółach opisując najważniejsze czynniki, które zwiększą Twoje szanse na całkowite wyleczenie lub zminimalizowanie Twoich problemów.
1 KROK Właściwa diagnoza to pierwszy krok leczenia przewlekłych bólów kręgosłupa
Ból kręgosłupa to jedna i ta sama choroba? Niestety nie. Tak naprawdę jeśli zaczyna Cię coś boleć to jest za to odpowiedzialna konkretna struktura anatomiczna. W kręgosłupie i jego okolicach jest wiele struktur, które mogą powodować aktywację receptorów bólu. Zaliczyć możemy do nich: stawy (uszkodzone powierzchnie stawowe, torebki stawowe, więzadła), mięśnie, powięź, krążki międzykręgowe, naczynia krwionośne, struktury nerwowe (nerwy, rdzeń kręgowy). Ból, którejś z wymienionych struktur wiąże się najczęściej z dwoma możliwymi scenariuszami: powtarzalne przeciążenia albo uraz.
W przypadku bólu kręgosłupa wszystkie dysfunkcje mają swoją nomenklaturę, pasujące objawy, przyczyny oraz przyjętą strategię leczenia. Do najbardziej powszechnych problemów z jakim możesz trafić do fizjoterapeuty bądź lekarza możemy zaliczyć
*klikając na link dowiesz się więcej!
– Przeciążenia mięśniowo-powięziowe
– Zablokowanie stawowe
– Dyskopatia (Lumbago, Rwa kulszowa, Rwa Barkowa)
– Zmiany zwyrodnieniowe
– Kręgozmyk
– Stenoza kanału kręgowego
– Bóle i zawroty głowy
Tak jak wspominałem to jedynie najczęstsze problemy, tych rzadszych problemów jest zdecydowanie więcej i dotyczą one również sąsiednich rejonów kręgosłupa takich jak: obręcz barkowa, obręcz biodrowa, klatka piersiowa. Bardzo często wiele powyższych problemów ma bardzo zbliżone objawy co utrudnia ich różnicowanie. Nierzadko kilka problemów występuje jednocześnie :( Wszystko to razem może utrudnić rozpoznanie Twojego problemu… Dlatego jeśli byłeś już badany przeczytaj czy podobne założenia badania były zastosowane u Ciebie. A jeśli czeka Cię dopiero pierwsza wizyta u specjalisty to będziesz wiedział na co zwrócić uwagę!
1 Doświadczony specjalista.
Przy większości problemów kręgosłupa można zacząć od wizyty u fizjoterapeuty. Jeśli problemy są poważne to wizyta lekarska też jest konieczna. Jeśli chodzi o lekarzy i kręgosłup to w przypadku bólu promieniującego (do nogi lub ręki) warto udać się do neurologa, jeśli rozważany jest zabieg operacyjny właściwym specjalistą jest neurochirurg. Idealnym rozwiązaniem jest kiedy fizjoterapeuta współpracuje z lekarzem (pomaga to wymieniać poglądy w sytuacjach wątpliwych).
Znaleźć dobrego specjalistę nie jest łatwo. Myślę, że warto opierać się na opinii bliskich znajomych, którzy byli już pacjentami. Oczywiście nie ma specjalistów, którzy będą w 100 % skuteczni, ale ocena zaufanej osoby powinna dawać już pewien pogląd. W mojej opinii dobrym specjalistą jest ten, kto ma duże doświadczenie praktyczne (zakładając systematyczne wyciąganie wniosków :) Z mojego punktu widzenia moje 10 letnie doświadczenie na „placu boju” z pacjentami :) widzę, że znacznie łatwiej mi różnicować wiele problemów i przeprowadzić skuteczną terapię niż na początku mojej pracy. Posiadanie 2-3 lat doświadczeń w porównaniu do 10-20 lat praktyki to może być przepaść.
2 Zaangażowanie Twojego specjalisty nie jest sprawą oczywistą…
Specjalista to jedno, ale jego zaangażowanie to drugie. Wizyty które trwają 10-20 minut, wizyty podczas, których lekarz nie rozbierze Cię i zbada nie liczą się! Ponadto jeśli jesteś
30-tym lub 50-tym pacjentem w kolejce, też dobrze nie rokuje (zmęczenie materiału nie będzie sprzyjać podejmowaniu trafnej decyzji:(
Powyższe sytuacje dotyczą nie tylko lekarzy ale również fizjoterapeutów. Kiedy słyszę od moich pacjentów, że byli na wizycie u fizjoterapeuty i po 5 min. leżeli już na leżance „na masażu” to nie jest to profesjonalne :( (Taka sytuacja jest dopuszczalna, tylko w przypadku masażu relaksacyjnego kiedy celem jest odprężenie a nie likwidacja bólu). W przypadku przewlekłych bólów pleców konieczny jest dokładny wywiad (min. 10-15 min), precyzyjne testy oraz czas na analizę diagnostyki obrazowej. Razem wszystkie te dane pozwalają postawić hipotezę problemu i rozpocząć leczenie, a przede wszystkim zminimalizować ryzyko błędu!
To co jest wartością dodaną to, że lekarz lub fizjoterapeuta, odbiera umówiony tel. oraz pamięta o indywidualnych ustaleniach
3 Diagnostyka obrazowa
Badania obrazowe to solidna porcja wiedzy. Jeśli masz przewlekły problem kręgosłupa to nie ma innej opcji jak komplet aktualnych badań obrazowych. Sytuacje przewlekłego bólu pleców może mieć kilka różnych przyczyn i dlatego zebranie informacji z wszystkich źródeł będzie zwiększać szanse na skuteczną terapię.
Rezonans magnetyczny kręgosłupa
Wiem, że sytuacja w naszym kraju nie ułatwia zadania w dostępie do bezpłatnych badań, ale dla swojego dobra warto czasem wydać pieniądze ze swojego portfela bo patrząc 10-20 lat do przodu mogą to być najlepiej wydane pieniądze w Twoim życiu.
4 Nie czekaj
Teraz trochę bolesnej refleksji. Wśród lekarzy istnieje porzekadło „Kto późno przychodzi ten sam sobie szkodzi”. Niestety to prawda. Jeśli miesiącami lub latami nie robisz nic ze swoim problemem to znacznie może to utrudnić leczenie. Musisz wiedzieć, że pomimo że czasem Twoje dolegliwości nie są nasilone to jednak Twój układ ruchu stopniowo degeneruje się.
W przypadku wielu problemów kręgosłupa jak np. choroba zwyrodnieniowa lub dyskopatia, późne rozpoczęcie leczenia ewidentnie pogarsza rokowania na przyszłość! Pamiętaj, że Twój organizm jest ważny i ma Ci służyć jeszcze wiele lat. Pomimo, że często nie myślisz o przyszłości…warto!!! Wielu moich starszych pacjentów dopiero na emeryturze zrozumiało, że nic nie robili, żeby zainwestować we własną sprawność…
Poza tym zastanów się ile wydajesz pieniędzy i czasu na swój samochód lub mieszkanie? A czy te dwa przedmioty powinny być priorytetem?
Jeśli chcesz przeczytać szczegółowe informacji na temat różnych problemów kręgosłupa zajrzyj tutaj
2 KROK: Właściwa strategia leczenia przewlekłego bólu pleców
Z moich doświadczeń, które zebrałem podczas rozmów z pacjentami, widzę wiele powtarzalnych strategii leczenia funkcjonujących w środowisku medycznym. Niestety wiele z tych strategii nie jest korzystna, szczególnie jeśli spojrzymy długoterminowo…
1 Strategia: Ból kręgosłupa ——> wizyta u lekarza ——> leki
Wśród wielu pacjentów istnieje następująca strategia. Bolą mnie plecy muszę rozwiązać problem, a więc idę do lekarza (bądź bezpośrednio do apteki) po leki. Jest w tej strategii jeden plus czyli likwidacja lub zmniejszenie bólu w dość krótkim czasie. Jednakże jest też wiele minusów. Po pierwsze ból to tylko objaw! Jeśli myślisz tylko o objawach to branie leku jest jak ściszenie lub wyłączenie syreny alarmowej. W mojej opinii zawsze lepiej poznać przyczyny starać się na nie wpłynąć i dopiero wtedy wyciszać objawy. Po drugie jeśli korzystamy tylko z leków to może to mieć swoje niekorzystne konsekwencje w przyszłości. Leki mają wiele skutków ubocznych takich jak np. drażnienie żołądka, nerek, wątroby, trzustki. Stałe przyjmowanie leków może wywołać wiele chorób układowych, gdzie bóle kręgosłupa zejdą na dalszy plan.
Ostatecznie jest jeszcze jedna niekorzystna konsekwencja tej strategii. Jeśli ktoś bierze tylko leki nie myśląc o przyczynach, to cały czas dochodzi do uszkodzeń kręgosłupa, w trakcie kiedy mamy obniżone odczucie bólu. System bólu jest naszym systemem ochronnym (działa po to, żebyśmy nie zrobili sobie krzywdy) jeśli stwierdzimy, że ten system jest nam nie potrzebny to może to być zła decyzja na przyszłość. Do takiej sytuacji dochodzi często w sporcie gdzie wielu zawodników trenuje i startuje na lekach gdzie po zakończeniu kariery wychodzą negatywne skutki takiego postępowania:(
* Oczywiście u pewnych pacjentów farmakoterapia jest często jedyną możliwą terapią do zastosowania.
2 Strategia: Ból kręgosłupa —–> fizykoterapia
W tej strategii podobnie jak we wcześniejszej mamy do czynienia z niewłaściwym schematem. Fizykoterapia czyli wszystkie zabiegi takie jak: magnetoterapia, elektroterapia, laseroterapia, hydroterapia działają głównie objawowo (łagodzenie bólu, stanu zapalnego, rozluźnienie tkanek miękkich). Niestety w przypadku poważnych problemów kręgosłupa to zdecydowanie za mało. Pomimo, że fizykoterapia może dać pozytywne efekty leczenia to jednak nie powinna ona być jedyną formą terapii.
Fizykoterapia nie wpłynie na poprawę siły mięśniowej, stabilności stawowej, nie poprawi ruchomości struktur mięśniowo-powięziowych oraz zakresu ruchomości w stawach. Jeśli ktoś przez lata łagodzi sobie ból tylko przez fizykoterapie (działanie objawowe) to zaniedbuje leczenie przyczyn, co będzie miało swoje negatywne konsekwencje w przyszłości
* Wśród pewnych pacjentów (z licznymi przeciwwskazaniami i powikłaniami) fizykoterapia jest często jedyną możliwą terapią do zastosowania.
3 Strategia: Ból kręgosłupa —–> leki + operacja
U części pacjentów pojawia się także jeszcze inna strategia leczenia. Ból skłania do wizyty u lekarza, następnie zostaje wdrożone leczenie farmakologiczne, a w niedługim czasie zaplanowana operacja. W skrócie mam ból chce jak najszybciej się go pozbyć. Mówiąc dokładnie wyeliminować jego przyczyny (usunąć tkanki, które go wywołały).
Operacja w przypadku wiele chorób kręgosłupa jest koniecznością nie neguje tego, ale jeśli nie ma bezwzględnych wskazań jak np.
– nietrzymanie zwieraczy
– zniesienie siły mięśniowej mięśni obsługiwanych przez nerwy wychodzące z kręgosłupa,
– nieskuteczne leczenie zachowawcze (przez kilka miesięcy),
– ból nie do wytrzymania,
To zabieg operacyjny powinien być ostatecznością i zawsze można go wykonać. W mojej opinii w przypadku zdecydowanej większości pacjentów pierwszym krokiem powinna być rehabilitacja przeprowadzona przez doświadczonego fizjoterapeutę (w ostrych przypadkach uzupełniona o farmakoterapię), a jeśli ta strategia się nie powiedzie to można myśleć o zabiegu.
4 Strategia: Ból kręgosłupa —–> Krótka rehabilitacja
Spotykam się również, z innym sposobem leczenia. Wielu pacjentów rozpoczyna proces rehabilitacji, ale po kilku wizytach nie widząc znacznej poprawy poddaje się, zmieniając fizjoterapeutę, decydując się na leki lub na zabieg operacyjny. Tu sytuacja nie jest prosta z jednej strony pacjent wykazuje chęć pracy i oczekuje stopniowej poprawy. Z drugiej strony proces regeneracji to często długi i złożony proces. W przypadku jednych problemów kręgosłupa wystarczy kilka wizyt u fizjoterapeuty by rozwiązać problem. W przypadku Rwy kulszowej, Rwy barkowej rozwiązanie problemu to może być nawet okres 2-3 miesięcy (pełny powrót do sprawności). Czasem za brakiem poprawy może stać zła diagnoza lub strategia leczenia, jednakże brak poprawy po 1-2 tyg leczenie nie powinien być jeszcze powodem do niepokoju jeśli fizjoterapeuta wytłumaczy nam, że w naszym przypadku jest to normalny etap leczenia.
5 Prawidłowy schemat leczenia
Przedstawię teraz jak w mojej opinii powinien przebiegać prawidłowy schemat postępowania z przewlekłym bólem pleców
a) Po pierwsze wizyta zarówno u doświadczonego lekarza i fizjoterapeuty z uzupełnieniem procesu diagnostyki o badania obrazowe.
b) rozpoczęcie rehabilitacji (o jej przebiegu napiszę w kolejnym rozdziale)
c) jeśli dolegliwości bólowe są duże (nie radzisz sobie w życiu codziennym z bólem) to proces rehabilitacji można wspomóc farmakoterapią (zaczynając od leków słabszych przechodząc ewentualnie do leków mocniejszych).
d) jeśli kilkumiesięczna prawidłowo przeprowadzona rehabilitacja nie da zadowalających efektów to można rozważać zabieg operacyjny.
3 KROK: Właściwa rehabilitacja
Temat konsultacji i strategii leczenia opisalisalem wcześniej. W takim razie jak powinna wyglądać rehabilitacja?
Właściwy proces rehabilitacji w przypadku bólu kręgosłupa to temat na pokaźną książkę, ja postaram się jedynie uczulić Cię na jej główne zagadnienia i błędy które nie powinny się wydarzyć.
Z powodu wiele różnych dysfunkcji kręgosłupa istnieje wiele rożnych strategii, ale w przypadku większości z nich poniższe założenia powinny być podobne.
1 Rehabilitacja powinna się rozpocząć od bodźców łagodniejszych stopniowo przechodząc do mocniejszych. O co w tym chodzi? Chodzi o to, że na początku powinny być stosowane łagodne techniki masażu mięśniowo- powięziowego żeby przygotować tkanki do dalszej pracy. Z czasem techniki mogą być mocniejsze. W miarę upływu czasu powinny rozpocząć się ćwiczenia (na początku również proste). Sytuacja, w której już na początku w dużym bólu wykonujesz trudne ćwiczenia, albo kiedy masz bardzo intensywny masaż, po którym ciężko Ci podnieść się z leżanki może zaostrzyć sytuację. Podsumowując cierpliwość i stopniowe dochodzenie do kolejnych celów to jedna z podstaw dobrej rehabilitacji.
2 Z czego się powinna składać się dobra rehabilitacja. Dla złagodzenia objawów na pewno korzystne będą wszelkie techniki pracy na tkankach miękkich czyli elementy masażu mięśniowo-powięziowego lub techniki sucho igłowania. W celu poprawienia ruchomości pomocne będą techniki terapii manualnej (bierne technik oraz jeśli nie ma przeciwwskazań techniki szybkie, w których może być słyszalne chrupnięcie) oraz ćwiczenia poprawiające ruchomość. Uzupełnieniem może być również stosowanie fizykoterapii (prądy, laser, ultradźwięki, kąpiele wirowe)
Jednak jeśli myślimy o utrzymaniu pozytywnych efektów na dłużej, rehabilitacja nie może skończyć się na powyższych elementach. Dla utrzymania efektów niezbędny jest:
– trening stabilizacji (praca nad prawidłowa osią obciążenia stawów),
– ćwiczenia utrzymujące prawidłowy zakres w stawach
– forma rekreacji odpowiednia do obecnych problemów.
Dobry fizjoterapeuta powinien indywidualnie dobrać wszystkie te elementy terapii do Twoich obecnych możliwości (wskazań i przeciwwskazań).
Podsumowując proces rehabilitacji, który polega tylko na jednym elemencie terapii: masaż, terapia manualna lub ćwiczenia nigdy nie będzie tak skuteczny jeśli umiejętnie połączy te wszystkie elementy w jedną całość.
Ćwiczenia rozciągające kręgosłupa
3 Żeby terapia była skuteczna ważny jest także odpowiedni czas. W przypadku niewielkich problemów jedna wizyta u fizjoterapeuty w tygodniu może być odpowiednia, jednakże w dużych problemach wskazane są co najmniej 2 wizyty w tygodniu. Terapia to proces więc musimy dać sobie czas tak by nasz organizm zaczął powoli wdrażać się w nowe ćwiczenia i elementy terapii. W poważnych problemach kręgosłupa terapia powinna trwać nawet kilka miesięcy (zmiana nieprawidłowych schematów ruchu oraz regeneracja tkanek wymaga czasu…)
Profilaktyka czyli Twoje zdrowie w Twoich rękach!
Teraz bardzo wrażliwy temat – profilaktyki, czyli tego co Ty możesz zrobić dla siebie. Niestety proporcje są nieubłagalne, jeśli przez 8 czy 12 godzin dziennie będziesz się przeciążać bez żadnych zasad profilaktyki, to nawet przy założeniu regularnych ćwiczeń Twoja sytuacja bólowa może nie ulec poprawie. Dlaczego? Twoje tkanki potrzebują pomocy, musisz im pomagać, dać czas na regenerację i odpoczynek. Zasady profilaktyki będą różne dla każdego problemu kręgosłupa. Dla jednych będzie to odpoczynek w pozycji leżącej po pracy, dla innych zmiana sposobu schylania/dźwigania, dla jeszcze innych częstsze wstawanie po dłuższym siedzeniu. Wszystkie te czynności łączy jeden fakt, tylko Ty możesz te nawyki wdrożyć, nikt inny! Musisz więc rozpocząć walkę z samym sobą! bez tego żaden „Guru” lekarz oraz fizjoterapeuta mogą nie dać rady postawić Cię na nogi.
Schylanie się – profilaktyka. Fot. 1
Pozycja siedząca – profilaktyka. Fot. 2
Istnieje wiele metod motywacji, motywacja nie jest tematem tego artykułu, ale na pewno warto mieć swoje spisane! postanowienia gdzieś w zasięgu wzroku w miejscach gdzie przebywasz (praca, dom, samochód…). Pamiętanie o zdrowych nawykach może być pierwszym krokiem do wdrożenia, zdziwisz się ile może Ci topomóc…
Podsumowanie
Teraz trochę o rokowaniach… Nie jest łatwo ocenić możliwości łagodzenia przewlekłych bólów pleców, ponieważ każdy przypadek jest inny, mogę tylko napisać o czynnikach, które będą zwiększać i zmniejszać Twoje szanse na całkowite lub częściowe złagodzenie problemu:
Rokowania maleją wraz z:
– wiekiem biologicznym (stan, w którym znajdują się Twoje tkanki, nie koniecznie ile mają lat)
– kilkoma problemami kręgosłupa
– chorobami układowymi (Cukrzyca, Nadciśnienie, Rzs, Borelioza itp.)
– czasem trwania choroby
– zaburzeniami prawidłowej budowy kręgosłupa (zaburzenia ukształtowania krzywizn kręgosłupa, zmianami pourazowymi)
– brakiem zastosowania się do reguł jakie opisałem w tym artykule
Rokowania rosną gdy:
– jesteś młody/młoda (chodzi głównie o wiek biologiczny, nie koniecznie metrykę)
– problem nie trwa wiele lat
– nie masz żadnych zaburzeń prawidłowej budowy kręgosłupa (zaburzenia ukształtowania krzywizn kręgosłupa, zmian pourazowych)
– zastosujesz się do wytycznych jakie opisałem w tym artykule
Na koniec taka moja mała teoria:) Na skuteczność rehabilitacji i rokowania mają wpływ 3 duże czynniki (można powiedzieć puzzle,które muszą utworzyć jedną całość). Każdy z elementów stanowi około 33 % całości. Pierwszy z nich to obecne możliwości układu ruchu (obecny stan naszego układu ruchu – uszkodzenia). Drugi to terapia, za którą odpowiedzialny jest Twój fizjoterapeuta i lekarz. Ostatni element to profilaktyka, czyli elementy dnia codziennego, które możesz zmienić by dać sobie szanse na zmniejszenie przeciążeń. Jak sam widzisz bardzo dużo zależy od Ciebie!!!
Zachęcam do komentowania:)
Przemek Jureczko
Fot. 1 https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie-wektory/czlowiek
Fot. 2 https://pl.freepik.com/darmowe-zdjecie-wektory/czlowiek
Jestem fizjoterapeutą i propagatorem zdrowego stylu życia. Moim celem nr 1 jest powrót pacjentów do sprawności. Pisząc i nagrywając dla Was materiały staram się wskazać właściwą drogę do zdrowia i pokazać ile zależy od Ciebie!
Najnowsze komentarze