Szpotawe kolana (Szpotawość stawów kolanowych) – objawy, przyczyny, leczenie, rehabilitacja

W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– Szpotawości kolan

– Objawów i przyczyn tego problemu

– Koniecznych badań

– Różnych strategii leczenia

– Rokowań i wskazówek niezbędnych do poprawy Twojej sprawności :)

Szpotawość kolan to problem, który nie dotyczy tylko kolan, lecz prawidłowej osi ustawienia kończyn dolnych. Szpotawe kolana można rozpoznać już na pierwszy rzut oka, gdzie patrząc od przodu lub tyłu kolana nie schodzą się do środka przypominając literę „O”. Istnieje co najmniej kilka przyczyn szpotawości, które warto ustalić przed rozpoczęciem leczenia. W artykule zagłębię się w sedno tego problem i wskażę Ci najlepszą ścieżka leczenia! Niestety szpotawość nie jest dysfunkcją łatwą do leczenia bo często może wynikać z indywidualnej budowy kostnej układu ruchu! Zacznijmy od anatomii by zrozumieć fundamenty tego problemu.

 

Trochę o anatomii w przypadku szpotawości kolan

Staw kolanowy jest utworzony przez dwie powierzchnie stawowe: wypukłą część kości udowej oraz wklęsłą powierzchnię kości piszczelowej. Pomiędzy dwoma powierzchniami stawowymi znajdują są dwie elastyczne struktury – łąkotki, które przypominają rogale. Łąkotki znajdują się po bocznej i przyśrodkowej części stawu i pełnią rolę uszczelek, które amortyzują codzienne przeciążenia oraz pomagają w dopasowaniu dwóch elementów stawu.

Złożona funkcja stawu kolanowego, która pozwala nam biegać, skakać czy lądować z dużej wysokości wymaga niezbędnej stabilności by znosić te wszystkie przeciążenia. Stabilność stawu kolanowego w uproszczeniu zapewniają nam 3 systemy, uzupełniające się nawzajem:

– System stabilizacji biernej: Należą do niego torebki stawowe, więzadła oraz powieź. Wszystkie te struktury przeplatają się z każdej strony stawu, tworząc dość wytrzymałą konstrukcję dla kości udowej, kości piszczelowej oraz rzepki.

– System stabilizacji czynnej. Czynną stabilizację zapewnia bardzo rozwinięty układ mięśniowy. Na staw kolanowy mają wpływ praktycznie wszystkie mięśnie kończyny dolnej. Pozwalając na wykonanie ruchów: zgięcia, wyprostu oraz niewielkich rotacji.

– System odbioru i przekazywania informacji. Prawidłowe działanie więzadeł, powięzi lub torebki stawowej nie pozwoli na prawidłową funkcję stawu bez dokładnie działającego „komputera” i systemów przekazu informacji!

W trakcie każdego ruchu system stabilizacji biernej aktywuje różne receptory, przesyłając ogrom informacji o aktualnym położeniu stawu, przyspieszeniu i działających siłach. Dzięki tym danym przetworzonym przez układ nerwowy nasz układ mięśniowy może dostosować się do nowych warunków i nie przewidzianego ruchu! Zrozumienie tego systemu to coś o czym marzą inżynierowie produkujący coraz to nowsze typy robotów :)


Prawidłowa oś kończyn dolnych

 

 

W naturalnym procesie rozwoju człowiek stojąc powinien bez problemu łączyć kostki i mieć w bliskiej odległości kolana. W pierwszym okresie po urodzeniu kończyny dolne mają tendencje do szpotawego ustawienia stóp i kolan. W wieku 2-4 lat stawy kolanowe mogą zmieniać swoją oś i kierować się w kierunku koślawości. Mówimy wtedy o fizjologicznej koślawości kolan (choć pomocna jest tu dokładna ocena specjalisty). Jeśli rozwój dziecka przebiega prawidłowo to koślawość powinna zanikać około 6-7 roku życia.

W dorosłym życiu w naturalnej pozycji stojącej nasze kończyny dolne powinny mieć zbliżone ustawienie do fizjologicznej osi obciążenia. Czym za tym jest fizjologiczna oś? Gdy spojrzymy na nogi od przodu, prawidłowa oś to linia ustawioną prostopadle do podłoża, która przechodzi przez głowę kości udowej, środek stawu kolanowego (mniej więcej przez środek rzepki), środek stawu skokowego trafiając w okolice 3 i 4 palca u stopy. W przypadku szpotawości stopa najczęściej leży przyśrodkowo od tej osi, a kolano bocznie. Niestety taka niekorzystna sytuacja ma wpływ na wszystkie struktury kończyny dolnej, a nawet kręgosłup!

Dla oceny szpotawości kolana istotny jest pomiar kąta udowo-piszczelowego, czyli pomiar ustawienia osi kości udowej i piszczelowej. W przypadku szpotawości kąt wynosi powyżej 175 st. W szpotawości kolan istotne znaczenie ma indywidualna budowa kostna! Dotyczy to przede wszystkim kąta szyjkowo-udowego i budowy trzonu kości udowej i piszczelowej. Anomalie budowy tych kości będą miały bezpośredni wpływ na szpotawe kolana!

Fot.  Szpotawe ustawienie kolana

 

W tym miejscu warto poznać wpływ szpotawości kolan na poszczególne struktury leżące wokół stawu:

 

 

– więzadła: rozciągnięcie więzadła pobocznego strzałkowego (LCL), przy skróceniu więzadła pobocznego piszczelowego (MCL). Więzadło LCL może być również niestabilne (nie jest w stanie pełnić swojej prawidłowej funkcji).

– torebka stawowa: skrócenie przyśrodkowej części torebki stawowej, rozciągnięcie bocznej części torebki stawowej.

– mięśnie: rozciągnięcie ścięgna mięśnia podkolanowego, mięśnia dwugłowego uda, głowy bocznej mięśnia brzuchatego łydki, możliwe rozciągnięcie odwodzicieli stawu biodrowego. Skrócenie głowy przyśrodkowej mięśnia brzuchatego, części włókien mięśnia półbłoniastego i półścięgnistego. Możliwe skrócenie mięśni przywodzicieli uda oraz mięśnia smukłego.

W przypadku układu mięśniowego trzeba zaznaczyć, że rozciągnięte mięśnie mogą mieć zwiększone napięcie. Taka sytuacja wynika z niewydolności układu torebkowo-więzadłowego (mięśnie nadrabiają za niestabilne więzadła i torebkę stawową)

– powięź: rozciągnięcie systemu powięziowego bocznej części uda i podudzia (pasma biodrowo-piszczelowego ITB), skrócenie powięzi znajdującej się po przyśrodkowej części uda i podudzia.

– struktury kostne: uszkodzenie chrząstki po przyśrodkowej części stawu kolanowego, w zaawansowanych przypadkach przyśrodkowy kłykieć kości udowej wbija się i miażdży przyśrodkowy kłykieć kości piszczelowej! Dodatkowo szpotawość zmienia centralne ustawienie rzepki, powodując znaczne przeciążenia stawu rzepkowo-udowego.



Dynamiczna szpotawość kolan

 

 

U części osób analizując pozycję stojąca można zobaczyć prawidłową oś kolan. Jednak w pewnych aktywnościach związanych ze znacznym obciążeniem stawu może dochodzić do powstania dużych sił szpotawiących staw. Taka sytuacja może wystąpić podczas:

 

– przysiadów (szczególnie na jednej nodze)

– lądowania

– biegania

Pomimo prawidłowej osi w pozycji stojącej niestabilność boczna kolan pojawiająca się podczas dynamicznych aktywności może być początkiem szpotawości, która za jakiś czas będzie widoczna również w swobodnej pozycji stojącej!

Konsekwencje szpotawości kolan

 

 

Niestety każde odejście od prawidłowej osi obciążenia będzie miało swoje negatywne konsekwencje. Przez wiele lat organizm będzie sobie radził sobie z tym problemem, jednak początek dolegliwości bólowych jest tylko kwestią czasu :(

Szpotawość kolan będzie przekładała się na:

 

 

– Stopniowe rozciąganie torebki stawowej i więzadeł po bocznej stronie stawu, powodując znaczne ryzyko naderwanie lub zerwania tych struktur

– Stałe przeciążenia mięśni próbujących hamować szpotawe ustawienie kolan. W wyniku przeciążeń może być odczuwany pieczący ból (szczególnie po wysiłku)

– Jedną z pierwszych „ofiar” szpotawości kolan będą uszkodzenia łąkotki przyśrodkowej. Łąkotka pomaga rozkładać obciążenia stawu, jednak w szpotawości łąkotka przyśrodkowa przyjmuje obciążenia, które powinny rozkładać się na obydwie łąkotki (boczną i przyśrodkową).

– Największą konsekwencją szpotawości będą jednak uszkodzenia chrząstki przyśrodkowej części stawu (choroba zwyrodnieniowa). W wyniku uszkodzeń chrząstka staje się chropowata, a jej włókna kolagenowe stają się cieńsze i bardziej rozluźnione. Z czasem pojawiają się szczeliny. W konsekwencji dalszych zmian dochodzi do pogrubienia podchrzęstnej kości oraz pojawienia się osteofitów (wyrośli kostnych). Z czasem pojawiają się coraz większe szczeliny i pęknięcia odkrywające kość, gdzie elementy rozpadu chrząstki wywołują coraz to większy stan zapalny i ból.

Fot. Przykład zmian zwyrodnieniowych w wyniku szpotawości kolan

 

Proces uszkodzeń stawu przez lata pomimo widocznej szpotawości kolan może przebiegać bez jakichkolwiek dolegliwości bólowych. Organizm przez długi czas daje sobie radę! Wynika to w dużej mierze z braku unerwienia chrząstki. Jednak brak bólu usypia naszą czujność ponieważ zmiany stopniowo postępują!

– Niestety konsekwencji szpotawości kolan nie dotyczą tylko stawów kolanowych. Tak już wcześniej pisałem, każda zmiana osi kończyny dolnej będzie miała wpływ na inne rejony układu ruchu. W tej sytuacji zmiana osi będzie miała największe przełożenie na nieprawidłowe obciążenie stawu skokowego i deformację stopy oraz pośrednio na staw biodrowy. Ponadto nieprawidłowy chód może zwiększać obciążenia kręgosłupa i stawów krzyżowo-biodrowych.

 

 

Szpotawość kolan – objawy

W przypadku szpotawości kolan objawy są już widoczne na pierwszy rzut oka! Twoje kończyny będą układały się w charakterystyczny kształt litery ,,O” gdzie z czasem stawy kolanowe będą oddalały się coraz to bardziej od siebie. To co można jeszcze zauważyć to asymetrię ustawienia rzepek, które zmieniają swoje centralne ustawienie.

Szpotawość kolan może się pogłębiać podczas różnych aktywności związanych z obciążeniem kolana jak np. przysiady czy wchodzenie po schodach. Szpotawość będzie miała także bezpośredni wpływ na chodzenie, gdzie często widać chwiejność na boki i brak płynności ruchu.

Głównym objawem szpotawości kolan mogą być dolegliwości bólowe. Dolegliwości bólowe mogą się pojawiać zarówno po bocznej jak i przyśrodkowej części stawu. Ból po przyśrodkowej części stawu jest wynikiem „miażdżenia” tej części stawu przez asymetryczny nacisk kości udowej na kość piszczelową. Ból w bocznym przedziale może wynikać z dużej niestabilności powodujące duże naprężenia torebki stawowej, więzadeł i układu mięśniowego.

Najczęściej ból występuje w trakcie dłuższego chodzenia, a szczególnie w trakcie wchodzenia lub schodzenia ze schodów. Początkowo dolegliwości możesz odczuwać tylko po długim obciążeniu, z czasem w miarę większych uszkodzeń stawu ból może dokuczać nawet w spoczynku!

Postępujące zmiany zwyrodnieniowe kolan mogą również powodować obrzęk gromadzący się wokół stawu. Ból i ograniczenie normalnej aktywności może wpływać także na stopniowe zaniki mięśniowe. Tak jak już wcześniej wspomniałem szpotawość kolan może rzutować w sposób pośredni na powstanie dolegliwości bólowych w obrębie stawów biodrowych i skokowych. W części przypadków ból pojawi się najpierw w biodrze lub stopie, dopiero później w kolanie!

To co warto wiedzieć, to fakt, że szpotawe kolana zazwyczaj nie są symetryczne. W większości przypadków, któryś ze stawów ma większą szpotawość w porównaniu do stawu przeciwnego. Zazwyczaj większa szpotawość po lewej lub prawej stronie ciała wiąże się z większym obciążeniem jednej strony ciała.



Fot. Przykład szpotawości kolan

Przyczyny kolan szpotawych

Stawy szpotawe, widoczne już po urodzeniu, mogą sugerować wadę wrodzoną kończyn dolnych. Takie ustawienie jest związane z anomalią budowy kości (nieprawidłowy kąt szyjkowo-udowy oraz zmiany prawidłowego przebiegu trzonu kości udowej lub piszczelowej). Na szczęście nie są to częste przypadki. W młodości przyczyn szpotawości możemy również upatrywać w krzywicy.

Szpotawość kolan w życiu dorosłym może być następstwem zaburzenia w stawach sąsiednich (m. in biodrowym lub skokowym). Do tego typu problemów zaliczyć możemy:

– Dysplazje bioder (nieprawidłowo ukształtowany staw biodrowy)

– Wady stóp

– Chorobę zwyrodnieniową stawów biodrowych (ograniczenie ruchomości bioder będzie mieć swój negatywny wpływ na staw kolanowy)

Szpotawość kolan może być również efektem powikłań urazów (złamania, zwichnięcia) w obrębie obręczy biodrowej, uda lub stopy. Szczególnie niebezpieczne są złamania z nieprawidłowym zrostem kostnym. Większe ryzyko szpotawości może także wynikiem uszkodzeń więzadła pobocznego bocznego (LCL).

Początkiem szpotawości dynamicznej oraz statycznej może być również sport. Podczas uprawiania sportu pojawiają się ogromne obciążenia stawu. Przy nieprawidłowej technice biegu, skoku czy lądowania mogą się pojawiać mikro urazy oraz dysbalans mięśniowy co może być początkiem zmiany prawidłowej osi stawu. Problem szpotawości jest często widoczny u piłkarzy, których trening nie zawsze jest zróżnicowany. Jeśli nieprawidłowości nie zostaną wyłapane za wczasu problem może stopniowo postępować.

Uważa się również, że szpotawości sprzyjać mogą także niekorzystne nawyki. Możemy do nich zaliczyć siad skrzyżny (po turecku) oraz siad ze stopami łączonymi przed sobą. W obydwu tych pozycjach dochodzi do rozciągania struktur stabilizujących boczną część stawu, a ucisku tych znajdujących się pośrodku. Wielogodzinne przebywanie w tych pozycjach może sprzyjać uszkodzeniom przyśrodkowego przedziału stawu (m. in. łąkotki przyśrodkowej oraz chrząstki stawowej) oraz mieć wpływ na stopniową zmianę prawidłowej osi stawu.

Choroba zwyrodnieniowa kolan jest konsekwencją szpotawości ale może być także jednym z jej etapów! Kiedy dochodzi do uszkodzeń chrząstki przyśrodkowego przedziału stawu oraz łąkotki przyśrodkowej dochodzi do zmiany biomechaniki działania stawu gdzie kłykieć boczny kości udowej stopniowo wbija się w kłykieć boczny kości piszczelowej :( W zmienionej sytuacji pod wpływem codziennych obciążeń staw będzie miał tendencje do uciekania w szpotawość.

Ostatnim czynnikiem sprzyjającym zaburzeniom osi może być hipermobilność stawowa. Hipermobilność wynika z genetycznego zaburzenia budowy tkanki łącznej, która buduje torebkę stawową jak i więzadła. W przypadku hipermobilności stawy mają nadmierną ruchomość, co w połączeniu z jednym z czynników, które wymieniłem powyżej może znacznie przyspieszać postęp deformacji.

Jak widzisz istnieje wiele różnych przyczyn, które stoją za szpotawością. Część z nich jest związana bezpośrednio ze stawem kolanowym. Część ma źródło z dala od tego stawu! Kolano to system „naczyń połączonych” z biodrem oraz stopą. Niestety każde zaburzenia osi powyżej lub poniżej będzie miało wpływ na środek łańcucha – kolano!

Fot. Siad skrzyżny jako jeden z czynników mogących mieć wpływ na szpotawość kolan

Diagnostyka, jak rozpoznać kolana szpotawe?

W przypadku niewielkiej szpotawości warto skierować się do fizjoterapeuty. Fizjoterapeuta powinien ocenić całą Twoją sylwetkę ze szczególnym uwzględnieniem miednicy oraz prawidłowej osi obciążenia kończyn dolnych. Ważna jest również ocena Twojego chodu lub zachowania stawu pod wpływem przysiadu na jednej nodze (zwiększenie obciążenia stawu). Fizjoterapeuta powinien sprawdzić także funkcję stawu biodrowego, kolanowego, skokowego oraz ukształtowanie stóp.

Jeśli jesteś na etapie już znacznej szpotawości z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi koniecznie musisz odwiedzić ortopedę. Najprawdopodobniej lekarz zleci badanie RTG w celu oceny stopnia szpotawości. Lekarz powinien również ocenić podatność wady na korekcję bierną oraz niestabilność stawu. Lekarz może również rozszerzyć diagnostykę obrazową o dodatkowe badania: MR (Rezonans magnetyczny) lub TK (Tomografia komputerowa), które dają dodatkowe informacje o uszkodzeniach kostnych oraz tkanek miękkich.

Leczenie szpotawości stawów kolanowych

Przejdźmy to najważniejszego działu czyli leczenia. W szpotawości kolan mamy dwie drogi do wyboru. W przypadku niewielkiej szpotawości warto rozpocząć od leczenia zachowawczego, którego główną składową jest rehabilitacja. Leczenie zachowawcze ma dwa główne cele:

– Próba korekcji osi kolan jeśli przyczyną problemu nie jest nieprawidłowe ukształtowanie układu kostnego

– Wyhamowanie zmian zwyrodnieniowych, które są negatywną konsekwencją szpotawości
W przypadku znacznego stopnia szpotawości, która jest połączona z przewlekłymi dolegliwościami bólowymi jedynym wyjściem jest zabieg chirurgiczny.

Rehabilitacja

 

Terapia szpotawości kolan opiera się przede wszystkim na ćwiczeniach. Główną zasadą jest tutaj ustawienie kończyn dolnych w prawidłowej, fizjologicznej osi. Utrzymanie prawidłowej osi nie jest proste, dlatego należy rozpocząć od prostych zadań a dopiero później zwiększać poziom trudności poprzez: niestabilne podłoże (elastyczna mata, trampolina czy krążki sensoryczne).

Fot. 3 Trening ustawienia prawidłowej osi kończyn dolnych

 

Fot. 4 Trening stabilizacji na niestabilnym podłożu

 

W trakcie terapii istotne są ćwiczenia czucia głębokiego (czucia swojego ciała w przestrzeni). Dzięki nim potrafimy bez kontroli wzroku utrzymywać prawidłową oś kolan. Tego typu ćwiczenia wpływają na tworzenie prawidłowego schematu ciała.

Dla ustawienia prawidłowej osi kończyn dolnych konieczna jest prawidłowa ruchomość kolana, biodra oraz stawu skokowego. W przypadku ograniczeń ruchomości fizjoterapeuta może wykorzystać techniki terapii manualnej, masaż mięśniowo-powięziowy oraz ćwiczenia rozciągające dla poprawy mobilności stawowej.

W przypadku aktywności ruchowej warto zasięgnąć rady fizjoterapeuty. Pomoże on uzupełnić treningi o dodatkowe ćwiczenia oraz pokazać ćwiczenia, które nasilają problem.

W przypadku rehabilitacji na poprawę osi kończyn niezbędny jest czas! Będzie on potrzebny na zmianę schematu obciążenia stawu i wyrównanie dysbalansu mięśniowego.
Należy również zdawać sobie sprawę, że w wyniku szpotawości doszło do trwałego rozciągnięcie torebki stawowej i więzadeł. Organizm prawdopodobnie nauczył się również nieprawidłowego schematu ciała, szpotawość = norma. Zmiana wszystkich tych konsekwencji jest trudna i ma swoje duże ograniczenia :(

Fizykoterapia

 

Zabiegi fizykoterapeutyczne nie mają wpływu na zmianę nieprawidłowej osi kolan, są jedynie pomocne w celu łagodzenia dolegliwości bólowych. Do zabiegów przeciwbólowych zaliczamy m. in. krioterapię, magnetoterapię, elektroterapię, ultradźwięki oraz laseroterapię.

 

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

 

Kliknij w link i zajrzyj do naszego Sklepu!

 

Jeśli do szpotawości kolan przyczyniają się wady stóp pomocne mogą się okazać wkładki ortopedyczne. Jednakże jeśli szpotawość nie ma swojej przyczyny w stopie stosowanie wkładek nie będzie miała dużego znaczenia! W przypadku dużych dolegliwości bólowych powiązanych z szpotawością w momentach dużych obciążeń stawu pomocna może być orteza. Dobrze zapięta i ciasna orteza mająca mocne usztywnienie z bocznej części stawu pomoże zmniejszyć siły rozciągające struktury leżące po bocznej części stawu. Należy pamiętać, że ortezę można nosić tylko po kilka godzin dziennie ponieważ dłuższe noszenie może się przełożyć na osłabienie siły mięśniowej i stabilności!

W przypadku znacznych dolegliwości bólowych w celu odciążenia stawu zastosować można kule, balkonik lub kije do nordic walking. Powinno się je trzymać w ręce przeciwległej do kończyny chorej. W wyborze pomocy do chodzenia powinien pomóc fizjoterapeuta, który oceni wzorzec chodu. W przypadku pojawienia się bólu pomocne będą Cold packi do chłodzenia stawu. Przy niewielkich zmianach pomocne mogą być także żelowe wkładki do butów dla większej amortyzacji podczas chodzenia.

Warto pomyśleć również o wygodnym obuwiu ortopedycznym. Obecnie wiele firm produkuje ładne buty wykonane z najlepszych materiałów o doskonałym komforcie i dobrej amortyzacji podczas chodzenia. W przypadku rehabilitacji bardzo przydatne są różnego rodzaju gumy i taśmy, piłki, krążki sensomotoryczne oraz mata do ćwiczeń. Pomocny może być również rotor.

 

Leczenie operacyjne kolan szpotawych

Na wstępie warto zadać sobie pytanie dla kogo przeznaczona jest ta strategia leczenia? Zabieg operacyjny powinien być wskazany w momencie kiedy leczenie zachowawcze nie wpływa na zmniejszenie dolegliwości bólowych i poprawę osi kończyny dolnej. Istnieje kilka dróg leczenia chirurgicznego:

Wszczepienie implantu Atlas

 

Jest to zabieg alternatywny do zabiegu osteotomii, która jest znacznie bardziej inwazyjna. Wskazaniem do zabiegu jest niewielka szpotawość stawu kolanowego (kąt szpotawości nie jest większy niż 10 stopni) oraz choroba zwyrodnieniowa przedziału przyśrodkowego kolana. Ograniczeniem zabiegu jest otyłość oraz zaawansowane zmiany zwyrodnieniowe. O wszystkich warunkach decyduje jednak lekarz podczas kwalifikacji do zabiegu. Sam zabieg polega na podskórnym (pozastawowym) wszczepieniu specjalnej sprężyny mocowanej poprzez kilka śrub do kości udowej i kości piszczelowej.

Celem tego zabiegu jest redukcja przeciążeń przyśrodkowego przedziału stawu kolanowego (nawet o kilkanaście kilogramów), które są główną konsekwencją szpotawości. Wszczepienie implantu może być zabiegiem, który znacznie opóźni endoprotezoplastykę w przyszłości. Co jest bardzo istotne, zabieg wszczepienia implantu nie ogranicza wykonania innych zabiegów w przyszłości.

Osteotomia

 

Osteotomia jest to zabieg zmiany nieprawidłowej osi kości piszczelowej. Sam zabieg polega na odpowiednim przecięciu kości piszczelowej oraz korekcji jej osi. Zmiana osi kości jest stabilizowana za pomocą tytanowej płytki. Celem osteotomii jest poprawa osi kolana oraz odsunięcie w czasie zabiegu endoprotezoplastyki. Według części badań wcześniejsze wykonanie osteotomii może wpłynąć na gorsze rokowania później przeprowadzonej endoprotezoplastyki. W części przypadków osteotomię wykonuję się łącznie z endoprotezoplastyką jednak takie rozwiązanie jest również bardziej ryzykowne dla efektów operacji.

Tak jak już wspominałem oś kończyny dolnej to duża zależność kolana, stopy i biodra. Dlatego każda zmiana osi będzie miała długoterminowy wpływ na stopę i biodro. W większości przypadków korzyści osteotomii będą przewyższać negatywne efekty mogące wpływać na funkcję stopy czy biodra.

Niestety Osteotomia jak każdy zabieg chirurgiczny może nieść za sobą różne komplikacje, warto się z nimi zapoznać i zadać ewentualne pytania lekarzowi:

– Niestabilność stawu kolanowego

– Ponowna szpotawość stawu

– Powikłanie gojenia rany operacyjnej

– Przeciążenia stawu rzepkowo-udowego

Endoprotezoplastyka

 

Endoprotezoplastyka to operacja wymiany swoich elementów stawowych na sztuczne. Endoprotezoplastyka wykonywana jest głównie u starszych pacjentów, u których nie ma już możliwości leczenia zachowawczego. Nie znaczy to jednak, że zabieg ten nie jest wykonywany u młodszych osób (najczęściej jako konsekwencja urazów lub chorób mających wpływ na szybkie uszkodzenie chrząstki). W przypadku wykonywania endoprotezoplastyki bardzo duża grupa pacjentów podczas klasyfikacji do zabiegu ma stwierdzoną jednostronną lub dwustronną szpotawość kolan!

Fot. Wizualizacja endoprotezoplastyki kolana



Fot. Endoproteza kolana w obrazie RTG


Wskazaniami do wykonania zabiegu są:

 

– ból przewlekły, który pojawia się także w spoczynku

– ograniczone działanie leków

– znaczne zniekształcenia stawu

– wyczerpanie możliwości leczenia zachowawczego

Do przeciwwskazań endoprotezoplastyki możemy zaliczyć:

 

– infekcje toczące się w kończynie dolnej

– otyłość (zaliczamy ją do przeciwwskazań względnych, w tej sytuacji decyzja należy do lekarza)

– niewydolność krążenia (m. in. owrzodzenia, żylaki)

– brak pozytywnych rokowań odnośnie prawidłowego przebiegu rehabilitacji

– ubytki lub uszkodzenia skóry oraz stan zapalny

Sukces zabiegu endoprotezoplastyki zależy od kilku czynników, do których możemy zaliczyć:

 

– właściwą kwalifikację do zabiegu,

– dobór odpowiedniej protezy

– prawidłowy proces rehabilitacji

Przebieg rehabilitacji po zabiegu będzie zawsze indywidualny ponieważ zależy od bardzo wielu czynników (np. wiek, schorzenia współistniejące, stopień szpotawości). Decyzje o doborze ćwiczeń i momencie obciążania stawu powinni wspólnie podejmować lekarz oraz fizjoterapeuta. Do celów rehabilitacji pooperacyjnej możemy zaliczyć:

– powrót ruchomości stawowej (na ile to limituje proteza)

– odbudowanie siły i stabilności stawowej

– pracę nad prawidłowym wzorcem chodu

Niestety proces rehabilitacji po endoprotezoplastyce i osteotomii nie jest krótki i może trwać kilka miesięcy. Bardzo ważne jest stosowanie się do wszelkich wskazówek lekarza i fizjoterapeuty, które będą wpływać na ochronę stawu przed dalszymi uszkodzeniami!

Rokowania w przypadku szpotawości kolan

W przypadku szpotawych kolan kluczowe są przyczyny problemu, gdzie zawsze zaburzenia budowy struktur kostnych lub uwarunkowania genetyczne dają najmniej korzystne rokowania. Nie ma bowiem możliwości u osób dorosłych poprzez leczenie zachowawcze zmiany ukształtowania kości :( W przypadku niewielkiej szpotawości rehabilitacja może dać pozytywne rezultaty i wpłynąć na złagodzenie dolegliwości bólowych. Szczególne pozytywne rokowania dotyczą dynamicznej szpotawości kolan, które wymagają zmiany wzorca obciążania kolana. W przypadku szpotawości trzeba jednak zdać sobie sprawę, że deformacja może postępować, co prowadzi do choroby zwyrodnieniowej. W przypadku znacznej szpotawości jedynym wyjściem jest zabieg chirurgiczny.

 

Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Ciebie, umów się ze mną na Konsultację Online

 

Podobał Ci się artykuł? Oceń go i zostaw komentarz, to pomoże znaleźć go innym!
Przemek Jureczko