W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– objawów złamania kości promieniowej

– wszystkich możliwości leczenia

– rokowań i niezbędnych wskazówek do poprawy Twojej sprawności

Złamania dalszego odcinka kości promieniowej to jedne z najczęściej występujących złamań w obrębie całej kończyny górnej. Złamania te stanowią ok. 70 % wszystkich złamań kości przedramienia. Do złamania dochodzi najczęściej na skutek upadku na wyprostowaną rękę. Skala uszkodzeń zależy od pozycji ręki, struktury tkanki kostnej oraz sił działających podczas urazu.

Trochę o anatomii i szczegółach złamania

Kość promieniowa i kość łokciowa to dwie kości (leżące równolegle do siebie) przedramienia. Kość promieniowa leży po stronie kciuka. Na kość promieniową składa się koniec bliższy, koniec dalszy oraz trzon. Koniec dalszy ma dwie powierzchnie stawowe: jedną dla połączenia z kością łokciową (staw łokciowo-promieniowy dalszy), a drugą dla połączenia z kośćmi nadgarstka (staw promieniowo-nadgarstkowy). Połączenie kości promieniowej, kości łokciowej oraz kości nadgarstka jest silnie stabilizowane przez torebkę stawową, a także bardzo złożony układ więzadłowy. Cały ten system zapewnia stabilność nawet podczas bardzo dużych obciążeń dłoni. Skomplikowany układ powierzchni stawowych w stawie promieniowo-nadgarstkowym wpływa na duży zakres ruchomości w obrębie nadgarstka.

Fot. Kości nadgarstka i przedramienia

 

To co warto z tego zapamiętać to fakt, że każde uszkodzenie nadgarstka czy łokcia będzie miało na siebie bezpośrednie przełożenie. Dla przykładu jeśli Twój nadgarstek będzie w gipsie, może się okazać, że będziesz mieć problemy z ruchami skrętnymi przedramienia lub zgięciem i wyprostem łokcia.

Jedna z najbardziej popularnych klasyfikacji dzieli złamania dalszego odcinka kości promieniowej na:

– złamania zgięciowe
– złamania ścinające
– złamania kompresyjne
– złamania z przemieszczeniem
– złamania wysokoenergetyczne (łączące wiele typów złamania)

Podczas urazu oprócz złamania kości promieniowej, może dojść do złamania lub przemieszczenie kości nadgarstka oraz kości łokciowej. W wielu przypadkach dochodzi do złamania kości nadgarstka (najczęściej kości łódeczkowatej). Dodatkowo może dojść do: ucisku na nerw pośrodkowy, ucisku na gałązki nerwu promieniowego, zespołu ciasnoty powięziowej, uszkodzenia kompleksu chrząstki trójkątnej oraz do licznych uszkodzeń mięśniowo-więzadłowych. Niestety konsekwencją niewłaściwego gojenia kości promieniowej może być zmiana osi stawu nadgarstkowego i szybsze zużycie chrząstki (zmiany zwyrodnieniowe).

Niestety najbardziej niekorzystne rokowania mają te złamania, gdzie dochodzi do rozkawałkowania kości promieniowej i dodatkowych złamań lub przemieszczeń kości nadgarstka. Taka sytuacja może opóźniać zrost kostny i wpływać na funkcje nadgarstka i przedramienia w przyszłości.

Objawy złamania nasady dalszej kości promienowej

Głównym objawem towarzyszącym złamaniu jest ból. Ból może się pojawić zarówno w obrębie nadgarstka, dłoni oraz łokcia. Zaraz po urazie pojawia się obrzęk lub krwiak. W przypadku złamania każdy minimalny ruch dłoni lub łokcia może wywołać ogromny ból. W przypadku dużej części złamań bezpośrednio po urazie dochodzi do dużej zmiany obrysu nadgarstka i przedramienia, co jest spowodowane nienaturalnym ułożeniem odłamów kostnych.

W miarę upływu czasu i zastosowania leczenia ból powinien się łagodzić, jednak ostateczne ustąpienie dolegliwości bólowych może być kwestią tygodni a nawet miesięcy. Jednym z charakterystycznym objawów, który będzie nasilał się po urazie to powolne zaniki mięśniowe wynikające z bezruchu i unieruchomienia.

W bardzo wielu przypadkach do objawów dołączą się wszelkie zaburzenia ukrwienia i unerwienia ręki, co jest związane z możliwym uszkodzeniem lokalnych nerwów i naczyń krwionośnych. W przypadku tego typu uszkodzeń możesz odczuwać, że Twoja ręka jest zimna, obrzęknięta, nie czujesz pewnych fragmentów skóry dłoni i palców.

 

Przyczyny złamania kości promieniowej

Najczęściej do złamania w obrębie dystalnego odcinka kości promieniowej dochodzi podczas upadku na nadgarstek. W przypadku, gdy dłoń jest otwarta mówimy o złamaniu wyprostnym, natomiast gdy dłoń jest zamknięta mówimy o złamaniu zgięciowym.

Często ryzyko urazu wzrasta z wiekiem, jest to związane z dwoma czynnikami. Pierwszym z nich jest osłabiona struktura kości w wyniku osteoporozy, zmian zwyrodnieniowych oraz skutków ubocznych farmakoterapii. Drugi czynnik to niska sprawność fizyczna (obniżenie poziomu koordynacji ruchowej oraz równowagi), która zwiększa ryzyko potknięcia się.

Z mojego doświadczenia wynika, że za część złamań odpowiadają różnego rodzaju omdlenia u kobiet wykonujących prace domowe na wysokości (na krześle i drabinie). Bardzo często w dysfunkcji odcinka szyjnego i wyprostnym ustawieniu szyi (głowa patrzy do góry) dochodzi do obniżenia krążenia mózgowego, co powoduje utratę przytomności, a w konsekwencji upadek z wysokości.

Do złamań dochodzi znacznie częściej u kobiet, co jest związane z drobniejszą budową układu kostnego oraz słabszą budową układu mięśniowego (odpowiedzialnego za stabilizację stawów). W przypadku urazów duże znaczenie ma pora roku. Do złamań kości promieniowej znacznie częściej dochodzi zimą przy upadkach na oblodzonym chodniku.

Złamania dalszej części kości promieniowej, dotyczą również osób młodych. Najczęściej przyczyną tego typu uszkodzeń, są wszelkie wypadki komunikacyjne oraz co raz to częstsze sporty ekstremalne (samochód, motocykl, rower, rolki). W przypadku osób młodych dochodzi do zadziałania znacznej siły, co może wpływać na dużą ilość uszkodzeń współtowarzyszących.

Diagnostyka złamania

Diagnostyka powinna się rozpocząć od dokładnego wywiadu. Lekarz powinien zapytać o szczegóły urazu oraz choroby dodatkowe. Kolejnym etapem jest badanie. Podczas badania kluczowa jest ocena rejonu największej bolesności, obrzęku, zakresów ruchomości oraz wpływu stawów sąsiadujących na wzrost dolegliwości.

W celu potwierdzenia właściwej diagnozy istotna jest diagnostyka obrazowa. W przypadku złamania dalszego odcinka kości promieniowej badaniem z wyboru jest RTG. Często lekarz decyduje się również na wykonanie badania MR (Rezonans magnetyczny) lub TK (Tomografia komputerowa), by uzyskać bardziej dokładny obraz uszkodzenia. W trakcie leczenia badania mogą być powtarzane co kilka tygodni dla oceny jakości zrostu kości.

Fot. Przykład RTG złamania kości promieniowej, łokciowej z przemieszczeniem kości nadgarstka

 

Diagnostyka różnicowa

 

W celu skutecznego leczenia niezbędne jest wykluczenie innych dysfunkcji mogących powodować podobne objawy. Możemy do nich zaliczyć m. in. : złamania lub przemieszczenie kości nadgarstka oraz kości łokciowej, uszkodzenia kompleksu chrząstki trójkątnej oraz uszkodzenia mięśniowo-więzadłowe w obrębie przedramienia i dłoni.

 

Leczenie zachowawcze złamania kości promieniowej

W przypadku złamania dalszego odcinka kości promieniowej kluczowa jest odpowiednia diagnostyka. Na jej podstawie lekarz powinien określić właściwą strategię leczenia. W przypadku złamań stabilnych lekarz nastawia odłamy kostne i stosuje opatrunek gipsowy. W zależności od rodzaju złamania opatrunek jest zakładany do poziomu łokcia lub powyżej łokcia. Unieruchomienie jest zakładane minimalnie na okres 4-5 tyg. W przypadku nastawiania odłamów kostnych bardzo ważne jest przywrócenie prawidłowej osi kości promieniowej (niezbędnej dla prawidłowego działania stawu). Przy zbyt ciasno założonym opatrunku gipsowym może dojść do zwiększonej sztywności stawowej i mięśniowej.

W momencie zdjęcia opatrunku lekarz decyduje o rozpoczęciu procesu rehabilitacji. Proces rehabilitacji musi być ostrożny i wykonywany przez doświadczonego fizjoterapeutę, który powinien współpracować z lekarzem prowadzącym. Celem leczenia będzie likwidacja obrzęku, sztywności stawowej oraz poprawa siły i stabilności stawowej.

Na proces rehabilitacji będzie składało się wiele różnych elementów terapii. Terapię warto rozpocząć od rozluźniania mięśniowo-powięziowego przedramienia, ramienia oraz dłoni. Dodatkowo pomocne może być rozluźnienie odległych rejonów, które mogą w sposób pośredni przyczyniać się do poprawy ruchomości. Rozluźnienie tkanek miękkich przyspieszy proces regeneracji, poprawi krążenie oraz mobilność stawową. Dodatkowo może pomóc usunąć zrosty i zwłóknienia w obrębie mięśni i powięzi. Warto pamiętać o rozluźnieniu i poprawie elastyczności blizn pooperacyjnych.

W przypadku ograniczenia ruchomości stawu nadgarstkowego, stawów dłoni, stawu łokciowego oraz stawu ramiennego konieczna może być poprawa zakresów ruchomości. Przyczynią się do tego ćwiczenia, rozciąganie oraz terapia manualna (poprawi elastyczność torebek stawowych oraz tkanek okołostawowych). Warto zaznaczyć, że ćwiczenia muszą być wykonywane jak najczęściej nawet co 2-3 godziny, co będzie podtrzymywało nowe zakresy ruchomości.

Fot. Pełny zakres zgięcia dłoniowego nadgarstka

 

Fot. Ograniczony zakres zgięcia dłoniowego nadgarstka

 

Kolejnym etapem procesu rehabilitacji powinna być stabilizacja. Jest to bardzo ważny element terapii bowiem dąży on do zmiany nieprawidłowych obciążeń stawu. W przypadku ćwiczeń stabilizujących kluczowe jest osiągnięcie prawidłowego ustawienia osi nadgarstka (przypadającej w podporze na pięściach mniej więcej na okolicę drugiej i trzeciej kości śródręcza). Ćwiczenia stabilizujące powinno się rozpocząć od minimalnego obciążenia stawu (prawidłowe obciążenie kości przyspiesza zrost). W przypadku braku dolegliwości bólowych należy zwiększać obciążania i podnosić trudność ćwiczeń (np. poprzez dodanie niestabilnego podłoża i zwiększenia obciążeń).

Fot. Ćwiczenie stabilizacji nadgarstka

 

Fot. Ćwiczenie wzmacniania nadgarstka

 

Dla utrzymania efektów terapii bardzo ważna jest profilaktyka. Należy w każdych warunkach pamiętać o właściwych nawykach. Chodzi tu głównie o unikanie pracy wymagającej długiego i mocnego ściskania przedmiotów w chorej ręce, przez pierwsze miesiące należy unikać lub ograniczać wszelkiego rodzaju podpory w nieprawidłowych pozycjach. Lekarz powinien Cię dodatkowo poinformować o dodatkowych ograniczeniach wynikających z Twojego rodzaju uszkodzenia.

W przypadku osób zmagających się z Osteoporozą lub Osteopenią warto zastosować odpowiednią suplementację, o szczegóły pytaj lekarza lub farmaceutę.

Fizykoterapia

 

Uzupełnieniem leczenia zachowawczego oraz leczenia operacyjnego mogą być zabiegi fizykoterapii. W przypadku leczenia operacyjnego należy pamiętać o przeciwwskazaniach (do niektórych zabiegów) związanych z metalową stabilizacją odłamów kostnych. W przypadku braku przeciwwskazań, korzystna może być: laseroterapia, magnetoterapia, krioterapia lub hydroterapia. Zabiegi te mają działanie: rozluźniające, przeciwbólowe oraz poprawiające ukrwienie i zrost kostny.

 

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

 

Wejdź na niebieski link i zajrzyj do naszego Sklepu

W przypadku złamania kości promieniowej zaopatrzenie ortopedyczne może być przydatne zarówno po zdjęciu gipsu jak i po zabiegu operacyjnym. O zaleceniu do noszenia ortezy decyduje lekarz oraz fizjoterapeuta biorąc pod uwagę obecny stan leczenia. Z czasem kiedy funkcja i siła dłoni wróci warto jedynie korzystać z mniej sztywnej opaski lub owijek na nadgarstki jeśli planujesz intensywną pracę lub mocno obciążający trening sportowy. W przypadku sportów ekstremalnych koniecznie należy stosować ochraniacze.
Jeśli chodzi o rozluźnienie dłoni to bardzo przydatna może być piłka jeżyk. Do rozluźniania przedramienia przydatne mogą wałki (prosty i z kolcami). Kiedy wchodzisz w etap powrotu siły mięśniowej przydatny będzie sprzęt do ćwiczeń: piłka do wzmacniania zginaczy palców, ściskacz dłoni, hantle oraz taśmy do ćwiczeń wzmacniających prostowniki palców. Do ćwiczeń poprawiających stabilizację nadgarstka przydaje się piłka miękka. Jeśli w trakcie rehabilitacji zmagasz się z obrzękiem i bólem po ćwiczeniach przydatny będzie Cold Pack chłodzący (pamiętaj owijać go w ręcznik kuchenny przed przyłożeniem do skóry).  

Leczenie operacyjne nasady dalszej kości promieniowej

W przypadku złamania kości promieniowej zabieg operacyjny jest bardzo częstą strategią leczenia. Istniej kilka wskazań do zabiegu, możemy do nich zaliczyć: złamania otwarte, złamania powikłane (uszkodzenia nerwów i naczyń krwionośnych), złamania niestabilne, złamania ze skomplikowanym układem fragmentów kostnych oraz powikłania leczenia zachowawczego.

Nastawienie złamania odbywa się w znieczuleniu miejscowym lub regionalnym. W przypadku nastawiania odłamów kostnych bardzo ważne jest przywrócenie prawidłowej osi kości promieniowej niezbędnej dla prawidłowego działania stawu. Zespolenie złamania może być wewnętrzne lub zewnętrzne lub czasem obie metody stosowane są jednocześnie. Stabilizacja odbywa się za pomocą drutów, płytek lub wkrętów. Decyzje o rodzaju zabiegu podejmuje lekarz po ocenie diagnostyki obrazowej. Przebieg rehabilitacji po zabiegu będzie zawsze indywidualny, ponieważ zależy od wielu czynników. Decyzje o doborze ćwiczeń powinni wspólnie podejmować lekarz wraz z fizjoterapeutą. Głównymi celami będzie uzyskanie właściwego zrostu, poprawa ruchomości, siły i stabilności stawowej w obrębie całej kończyny górnej. Przebieg rehabilitacji jest zbliżony do tego, co opisałem dla leczenia zachowawczego.

Fot. Przykład metalowej stabilizacji po złamaniu kości promieniowej

Fot. Przykład metalowej stabilizacji po złamaniu kości promieniowej

Rokowania i możliwe powikłania po złamaniu kości promieniowej

W przypadku złamania dalszej części kości promieniowej rokowania są zależne od rodzaju złamania, uszkodzeń współtowarzyszących oraz Twojego wieku (stan układu kostnego). Dla uzyskania dobrych efektów, kluczowa jest decyzja lekarza o wyborze właściwej strategii leczenia. W przypadku właściwej terapii dochodzi do odpowiedniego zrostu i powrotu funkcji. Jednakże poziom skomplikowana okolicy nadgarstka (min. specyficzne ustawienie powierzchni stawowych kości promieniowej) może prowadzić do zaburzenia osi stawowej i szybszego zużycia powierzchni stawów nadgarstka (choroba zwyrodnieniowa). Do powikłań możemy również zaliczyć: lokalne zaburzenia krążenia, zespół cieśni kanału nadgarstka, zespół Sudecka, sztywność po urazową.


Jeśli masz pytania i wątpliwości co robić, kiedy problem dotyczy Ciebie, umów się ze mną na Konsultację Online.

Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko