W tym artykule w przystępny sposób przekaże Ci informacje na temat:

– stawia stóp (nóg) u dzieci do środka,

– Przyczyn tego problemu,

– Rehabilitacji i ćwiczeń

– Rokowań i wskazówek niezbędnych do poprawy sprawności :)

Gołębim chodem nazywamy chód podczas, którego dziecko ustawia stopę (nóżki) do środka a pięty na zewnątrz. Często w przypadku tego typu chodu dziecko potyka się o własne nogi lub podłoże. Problem dotyczy dużej grupy dzieci i może dotyczyć jednej lub obu kończyn dolnych.

Trochę o anatomii w przypadku stawiania stóp (nóg) do środka

Około 5-6 roku życia kończyny dolne dziecka powinny być ustawione w prawidłowej osi. Gdy spojrzymy na dziecko z przodu, fizjologiczna oś tworzy linię prostą, ustawioną prostopadle do podłoża, przechodzącą przez środek stawów: biodrowego, kolanowego oraz skokowego. Podczas chodu rzepka (część kolana wysunięta najbardziej do przodu) powinna znajdować się na środku kolana, a stopa i palce powinny być skierowane delikatne na zewnątrz.

Dla większości rodziców chód ze stopami (nóżkami) do środka kojarzy się z dysfunkcją stóp, jednak w większości przypadków za tego typu wzorzec odpowiedzialna jest ruchomość i funkcja stawów biodrowych. U niemowląt występuje zwiększone skręcenie szyjki kości udowej. Kiedy dziecko opanowuje umiejętność chodu, biegu czy skakania wartość skręcenia zmniejsza się. Dlatego też w pierwszych latach chód ze stopami skierowanymi do środka jest normą. Z biegiem czasu, jeśli  rozwój przebiega prawidłowo przodoskręcenie szyjki kości udowej zmniejsza się, dlatego około 7-10 roku życia stopy podczas chodu powinny ustawiać się równolegle lub delikatnie na zewnątrz.

Kiedy u dziecka pomimo upływu czasu chód nie poprawia się, jest to czas na rozpoczęcie diagnostyki. Należy pamiętać, że brak reakcji może skutkować utrwaleniem się nieprawidłowego wzorca chodu i możliwymi przeciążeniami w obrębie stóp, stawów kolanowych, obręczy biodrowej oraz kręgosłupa.

Więcej o objawach

Dzieci chodzące w rotacji wewnętrznej bardzo często preferują siad w literę „W”. W tej pozycji dziecko ma skręcone stawy biodrowe do wewnątrz, gdzie podudzia skierowane są na zewnątrz. W skrajnych przypadkach dziecko potrafi zgiąć stawy kolanowe względem ud pod kątem 90 stopni do boku. Taką sytuację nazywamy już siadem patologicznym, którego nie są w stanie wykonać zarówno dzieci jak i dorośli, u których stwierdza się prawidłowo wykształcone stawy biodrowe. Podczas innych aktywności dziecka np. przysiad czy wchodzenie po schodach bardzo często kolana schodzą się do środka.




Fot. Przykład koślawości kolan, która może mieć wpływ na ustawienie stóp do środka.

Przyczyny stawiania stóp (nóżek) do środka

Jedną z głównych przyczyn stawiania stopy do środka jest niewystarczająca stabilność układu ruchu i dysbalans mięśniowy w obrębie tułowia oraz kończyn dolnych. Może to być szczególnie nasilone u dzieci, które nie lubią aktywności ruchowej. U takich dzieci często widać wystający brzuch, odstające łopatki, zgarbiona sylwetkę co pośrednio przekłada się na chód w rotacji wewnętrznej.



Istnieją jednak także inne czynniki, które mogą mieć wpływ na ten problem. Zaliczyć do nich możemy:

• dysplazję stawu biodrowego (wada wrodzona polegająca na nieprawidłowej budowie panewki stawu biodrowego)
• złe nawyki postawy (ulubiona pozycją siedzenia w kształcie litery „W” gdzie podudzia skierowane są na zewnątrz). Taka pozycja będzie sprzyjała nieprawidłowej funkcji stawu biodrowego a wzrost kostny może utrwalać wadę
• nadmierne przodoskręcenie szyjki kości udowej
• duże napięcie mięśniowe w obrębie obręczy biodrowej w wyniku uprawiania sportu
  
  
  
  
  
  Fot. Siad w literę W jako jeden z czynników mogących mieć wpływ na ustawienie stóp.
  
  

Kolejną przyczyną stawiania nóżek do środka  może być skręcenie kości piszczelowych do wewnątrz. Piszczel skręca się wtedy wokół własnej osi, jednak nie jest to częsty przypadek.

Przyczyną chodu ze stopami do środka mogą być również dysfunkcje w obrębie samych stóp. Przykładem takich zaburzeń jest stopa końska oraz stopa sierpowata. Objawiają się one przywiedzeniem przodostopia, czyli zwróceniem palców do wewnątrz, skróceniu wewnętrznej i rozciągnięciu zewnętrznej krawędzi stopy.

Czynnikiem, który dodatkowo może wpływać na wadliwe ustawienie stóp podczas chodu jest nieprawidłowy dobór obuwia (zbyt sztywna podeszwa lub zbyt ciężki but). W takiej sytuacji ruchomość stawów jest ograniczona przez co organizm próbuje zmienić wzorzec chodu.

Diagnostyka

W przypadku nieprawidłowego wzorca chodu niezmiernie ważne jest ustalenie dokładnej przyczyny problemu. Diagnostyka powinna się rozpocząć od dokładnego wywiadu dotyczącego przebiegu ciąży, porodu, wczesnego etapu rozwoju oraz sposobu w jaki dziecko lub siedzieć. Podczas badania powinno się ocenić ruchomość stawu biodrowego, stawu kolanowego oraz stawów stopy. Ponadto ważna jest ocena osi obciążenia kończyny dolnej. Niestety w praktyce wielu lekarzy bagatelizuje ten problem, co może mieć wpływ na odpuszczenie jakiejkolwiek terapii.

W celu uzupełnienia diagnostyki lekarz może skierować na badanie RTG, w celu oceny struktur kostnych, które mogą być odpowiedzialne za powstanie problemu.

Jakie leczenie kiedy dziecko stawia stopy (nóżki) do środka?

Dla uzyskania korekcji wzorca chodu należy rozpocząć od poprawy ruchomości stawu biodrowego, stawu kolanowego oraz stawów stopy. Dodatkowo należy zrównoważyć dysbalans mięśniowy jeśli wzorzec rotacji wewnętrznej istnieje już dłuższy czas. Fizjoterapeuta może wykorzystać do tego techniki terapii manualnej, masaż mięśniowo-powięziowy oraz ćwiczenia rozciągające.

Głównym celem terapii jest nauka obciążania kończyn dolnych w prawidłowej osi (w pozycji stojącej, palce skierowane delikatnie na zewnątrz). Trening powinien się rozpocząć od prostych ćwiczeń w pozycji stojącej. Z czasem ćwiczenia można utrudnić poprzez dodanie różnych bodźców (wykonywanie dodatkowych ruchów rękami, rzucanie piłki). Dalszym utrudnieniem będą ćwiczenia dynamiczne (najlepiej podczas zadań ruchowych przypominających codzienną aktywność w domu lub na placu zabaw).

W procesie leczenia pomocne są ćwiczenia z wykorzystaniem czucia głębokiego. Dzięki nim dziecko jest w stanie bez kontroli wzroku nauczyć się prawidłowego ustawienia kończyn dolnych oraz doskonale wie, kiedy ustawienie jest  nieprawidłowe. Wpływa to na efektywność oraz przyspiesza tworzenie właściwego schematu ciała. Gdy dziecko opanuje proste czynności pomocne jest wykorzystanie dodatkowych przyborów taki jak dyski sensoryczne, trampolina, równoważnie.

W celu korekcji chodu niezmiernie ważne jest zwrócenie uwagi na ulubiony wzorzec siadu dziecka. Podczas rehabilitacji należy wykonywać część ćwiczeń w pozycji siadu skrzyżnego (po turecku) oraz siadu z piętami złączonymi z przodu ciała. Tego typu siad powinien być również preferowany przez dziecko w czasie wolnym. W trakcie leczenia niezwykle istotne powinny być ćwiczenia domowe. Jeśli dziecko będzie wykonywało ćwiczenia tylko podczas terapii (raz lub dwa razy w tygodniu) to osiągnięcie poprawy będzie bardzo ciężkie.

Jeśli przyczyną problemu jest słaba siła i stabilność mięśniowa to warto uzupełnić ćwiczenia o pracę nad stabilizacją centralną. Polega ona na treningu mięśni głębokich miednicy i tułowia wpływających na kontrolę ustawienia kończyn dolnych. Dla dziecka korzystna będzie też wszelka aktywność ruchowa podczas zajęć dodatkowych, Jednak w tym przypadku fizjoterapeuta powinien przeanalizować aktywność dziecka i wydać opinię na temat korzyści i zagrożeń nowych zajęć ruchowych.

Jeśli nieprawidłowy chód jest objawem uszkodzenia układu nerwowego konieczna może okazać się konsultacja z fizjoterapeutą pediatrycznym zajmującym się zaburzeniami rozwojowymi.




Fot. Przykład ćwiczenia, którego celem jest nauka obciążenia kończyn dolnych w prawidłowej osi

Zaopatrzenie ortopedyczne – zobacz jaki sprzęt polecam do ćwiczeń i rehabilitacji?

Nie trać czasu na szukanie kliknij na link i przejdź od razu do mojego Sklepu

– Jeśli do stawiania stóp do środka przyczynia się nieprawidłowa oś stóp pomocne mogą się okazać wkładki ortopedyczne.

– Do wzmacniania kończyn dolnych bardzo przydatne mogą być taśmy oraz piłki

– Do ćwiczeń równoważnych i treningu stabilności i prawidłowej osi pomocne będą poduszki sensoryczne

– Dla komfortu ćwiczeń zawsze warto pomyśleć o macie do ćwiczeń.

Rokowania i wskazówki kiedy dziecko dziecko stawia stopy do środka

Kiedy dziecko stawia stopę (nóżki) do środka efekty leczenia są uzależnione od przyczyn problemu. W niektórych przypadkach gdy rotacja wynika ze słabej siły i stabilności mięśniowej z wiekiem może dojść do samoistnej korekcji. W większości przypadków należy jednak wspomóc zmianę  wzorca chodu poprzez rozpoczęcie ćwiczeń. W przypadku gdy nieprawidłowy chód wynika z nieprawidłowej budowy struktur kostno-stawowych może być bardzo trudno o poprawę.

Najlepsze rezultaty leczenia daje stosowanie ćwiczeń polegających na korekcji ustawienia osi kończyn dolnych. Regularne ćwiczenia z fizjoterapeutą oraz systematyczne wykonywanie ćwiczeń w domu prowadzą do poprawy. Należy pamiętać, że poprawa wzorca chodu wymaga czasu, co jest związane z rozwojem układu ruchu i stabilności mięśniowej dziecka. Czasem mówimy tu o kilku latach, potrzebnego na zmianę wzorca chodu.

Masz pytania i wątpliwości dotyczące nieprawidłowego ustawienia stóp u swojego dziecka, umów się ze mną na Konsultację Online

Zachęcam do komentowania i zadawania pytań pod artykułem!
Przemek Jureczko